ایران و عربستان: زمان آشتی رسیده است


@ejmalrai
 ایلایجا مگنایر توسط: 

 شیرین هاشمی ترجمه:ایران و عربستان سعودی اولین ملاقات رسمی خود را در ۹ اپریل پس از وساطت نخست وزیر عراق مصطفی الکاظمی انجام دادند.نمایندگان عربستان ۶ مقامات با مدیریت خالد الحمیدان, رییس سازمان اطلاعات کل عربستان بودند. و هم چنان برای ایران مقاماتی از سازمان اطلاعات ، وزارت امور خارجه و علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی حضور داشتند. قرار است نمایندگان دو کشور باز هم در بغداد ملاقات داشته باشند و احتمالا دیدار های بیشتری هم در آینده انجام خواهد گرفت.
به گفته یکی از مقام‌های بسیار‌ مهم عراقی، از نظر هر دو طرف این ملاقات بسیار مفید و امیدوار کننده بود. اما جزییات مهم این دیدار هنوز مطرح نشده، اما تصمیم گرفته شد که یک گام بسیار‌ مهم دوباره باز شدن کنسولگری و سفارتخانه های دو کشور می‌باشد. پس از ترمیم شدن روابط بین دوکشور‌ می‌شود درباره کشورهای لبنان، سوریه، عراق، بحرین و یمن گفتگو داشته باشند. این مقام بیان کرد که ایجاد روابط حسنه بین دو کشور می‌تواند برای کل خاور میانه نتایج مثبت و نیکی رقم بزند.
پس از ۵ سال بدون هیچ روابط سیاستی بین دو‌کشور، توافق بین ایران و عربستان می‌تواند چندین درگیری های فرقه ای را در منطقه به پایان برساند.  این مقام تایید کرد که این ملاقات بدون رضایت امریکا رخ نمیداد و هم چنان امریکا دولت بایدن چندان علاقه ای به استفاده از اختلاف منطقه ای را ندارد.

پس از شکست امریکا در برنامه ایجاد خاور میانه نوین که اشغالگری سوریه، تقصیم بندی عراق، مطیع کردن افغانستان، نابود کردن حزب الله در لبنان، شکست حوثی‌ ها در یمن اهداف این برنامه بود، دولت جدید امریکا به نظر می‌رسد که عقب نشینی میکند. علاوه بر این تصمیم خروج نیروهای امریکایی از افغانستان و باز گشت به برجام به چندین کشورهای خاور میانه نشان می‌دهد که قدرت امریکا کم رنگتر می‌شود.

جمهوری اسلامی در چندین کشورهای منطقه ای نفوذ خود را گسترده تر کرده و این یکی از دلایل اصلی شکست برنامه خاور میانه نوین امریکا بود. با وجود اینکه ایران در ده‌های اخیر هیچ گونه حمایت نظامی و اقتصادی از امریکا را دریافت نکرده و اتفاقا با این کشور مبارزه کرده، امروز یک قدرت منطقه ای به حساب می‌آید. ایران از تحریم های بی رحمانه امریکا به خوبی استفاده کرده ‌وبه خودکفایی رسیده و ایران موشکهای کاملا بومی را تولید میکند و این فناور و توانایی را با متحدان خود به اشتراک میگذارد.

در وین، مذاکرات برجام بین فرانسه، آلمان، انگلیس، چین، روسیه و ایران انجام می‌گیرد. ایران، امریکا را از میز مذاکره محروم کرد و به طور مصمم بیان کرد که تمام تحریم های اقتصادی باید لغو شوند و دارایی ها تصرف شده ایران در بانک‌های سراسر جهان باید آزاد شوند تا برجام احیا شود. نتانیاهو که از یک ماه عسل ۴ ساله با ترامپ خوب استفاده کرد دیگر مورد توجه بایدن قرار نمیگیرد. اسراییل برجام را به عنوان یک تهدید راهبردی گسترده میبیند و باور دارد که می‌تواند قدرت ایران را در منطقه 

Subscribe to get access

Read more of this content when you subscribe today.

افزایش دهد. نتانیاهو از ایرانی که می‌تواند نفت و‌گاز خود را آسان بفروشد و دارایی های صدها میلیارد دلار خود را داشته باشد بسیار میترسد.

کشورهای دنیا شاهد بودند که در زمانهایی که ایران گرانترین پهپاد امریکا را سرنگون کرد، بزرگترن پایگاه نظامی امریکا در عراق را مورد حمله موشکی قرار داد که این پایگاه را نابود کرد و ۱۰۹ سرباز را به شدت زخمی کرد و برنامه های امریکا در یمن، عراق، سوریه و غزه را به هم زد. فرانک مکنزی ستاد فرماندهی مرکزی امریکا افشا کرد که موشکهای ایران بسیار دقیق بودند و اگر تخلیه پایگاه چندین ساعت قبل از حمله رخ نمیداد، ۲۰ الی ۳۰ هواپیمای جنگی نابود می‌شد و ۱۰۰ تای ۱۵۰ سرباز امریکایی کشته می‌شد.

بقیه کشورهای خاور میانه هم منتظر نتیجه این مذاکرات هستند. مقامات عربستان سعودی هنوز فراموش نکردند که زمانی که ترامپ آنها را تحقیر نموده و بیان کرد که عربستان بدون کمک نیروهای نظامی امریکا برای دو هفته هم نمیتواند از خود دفاع کند.سناتور جنوب کارولینا در امریکا لیندسی گراهام بیان کرد که نیروهای نظامی عربستان هیچ توانایی درگیری با ایران را ندارد و در احتمال جنگ پس از یک هفته مجبور می‌شوند فارسی حرف بزنند. هم چنین دولت جدید بایدن ولیعهد عربستان بن سلمان را در کشتن خبر نگار جمال خاشوقی مقصر شناخت.

این بسیارطبیعی می‌باشد که عربستان از این بن بست روابط با ایران رد شده و روابط را که ۵ سال پیش به هم خورده بود را دوباره شروع کند. هر دو طرف مایل هستند که با همدیگر معامله و مذاکرات داشته باشند واکر اعتماد بین دو طرفین ایجاد شود  نفوذ امریکا هم در منطقه کمتر می‌شود.

روابط بین ایران و عربستان از زمان انقلاب اسلامی در سال ۱۹۷۹ تغییر یافت ولی در سال ۱۹۸۷ که بیشتر از ۴۰۰ حاجیان ایرانی در مکه کشته شدند وخیم تر شد. در آن زمان امام خمینی فرمودند که هیچ وقت نمیتوانند خاندان سعود را ببخشند و هم چنان برای سه سال ایرانیان حق‌رفتن به مکه‌ را نداشتند.

در روابط بین ایران و عربستان همیشه مشکلات وجود داشته و به خصوص پس از آنکه ایران توانایی ساخت تسلیحات نظامی را به دست آورد و برنامه اتمی خود را شروع کرد روابط دشوارتر شده و در کشورهای منطقه نگرانی به وجود آورده. یکی از پادشاهان عربستان عبدالله امریکا را تشویق به حمله نظامی به پایگاه های اتمی ایران می‌کرد که برنامه اتمی ایران نابود شود.

رهبر انقلاب، سید علی خامنه ای از سال ۱۹۸۱ تا ۱۹۸۹ رییس جمهور ایران بودند و ایشان در سیاستهای خارجی ایران و ولایت فقیه تجربه زیادی دارند، به این دلیل ایشان میدانند که برای خروج نیروهای امریکایی از منطقه رابطه حسنه بین ایران و عربستان لازم می‌باشد.

آشتی بین ایران و عربستان و رضایت امریکا برای احیای برجام واکنش جالبی توسط اسراییل خواهد داشت، با این دو اتفاق استفاده اسراییل از کشورهای خلیج فارس برای حمله نظامی به ایران، همان راهبرد قبلی اسراییل در زمان ترامپ سخت خواهد بود.

بیرون از رقابت خود با عربستان، ایران هم در سراسر منطقه نفوذ بسیار گسترده دارد. در حالیکه ایران با حزب الله لبنان یک رابطه بسیار خاصی دارد ولی در کل لبنان نفوذ ایران خیلی کمتر می‌باشد. حزب الله قدرتمند پایبند سیاست ولایت فقیه است و یک بخش خیلی مهمی از محور مقاومت می‌باشد. اما در کشوری که ۱۹ گروهای فرقه ای مختلف وجود دارد و تعداد سنی با شیعه برابر می‌باشد حزب الله هیچ زمان نمیتواند گروه برتر باشد.

ایران با سوریه برای چندین سال روابط بسیار خوبی دارد و جنگ سوریه که‌در ۲۰۱۱ آغاز شد این‌روابط‌را گسترده تر کرده، به دلیل حمایت بی نظیر و شرط ایران برای حفظ حاکمیت سوریه در حال حاضر نفوذ ایران در این کشور به حدی رسیده که کاملا غیر قابل پیش بینی بود. با وجود اینکه عربستان برای ایجاد بی ثباتی و سقوط دولت مرکزی سوریه رییس جمهور. سوریه بشار الاسد مایل است که یک رابطه دوستانه با عربستان را برقرار کند. چنین رابطه بین سوریه و عربستان بر رابطه ایران و‌سوریه هیچ تاثیر منفی نخواهد داشت و حتی می‌تواند به بازسازی سوریه پس از پایان جنگ و لغو تحریم های امریکایی کمک کند.

ثبات عراق همراه با خروج نیروهای امریکایی از این کشور از اولیت های ایران می‌باشد، در حالیکه برنامه تکفیری در عراق کاملا شکست خورد، عربستان می‌تواند نفوذ خود را دوباره افزایش دهد و برای بازسازی های مناطق سنی نشین عراق که در جنگ با داعش بسیار آسیب دیدند سرمایه گذاری کند و کمک کند. هم چنان در عراق چندین گروه های شبه نظامی که از لحاظ تفکر کاملا به ولایت فقیه پایبند هستند و به رهبر انقلاب وفادارند وجود دارد.

در یمن با وجود اینکه عربستان یک جنگ بیرحم بر ضد این کشور شروع کرده و یکی از بدترین بحران‌های انسانی در تاریخ دنیا رقم زده، حوثی ها هم ترجیح می‌دهند رابطه خوبی با همسایه خود داشته باشند. حمایت ایران از حوثی ها در این ۶ سال اخیر جنگ توانست یک رابطه شکست ناپذیر و قدرتمند ایجاد کند. بنابراین پایان جنگ در یمن می‌تواند آبروی عربستان را حفظ کند و از باتلاق یمن نجات دهدو ممکن است که عربستان بتواند برای بازسازی کشوری که تلاش کرد از بین ببرد نقش مهمی داشته باشد.

بدین ترتیب به نفع هر دو کشور عربستان و ایران است که اختلافات خود را حل کنند، به اهداف مشترک خود تمرکز کنند و اعتماد را برقرار کنند. این یک برنامه طولانی است که به نظر می‌رسد در شهر بغداد آغاز امیدوار کننده داشت. فقط یک کشور خارجی یعنی بیرون از منطقه می‌تواند جلوی این آشتی بسیار مفید را بگیرد، آشتی که باید بسیار زودتر رخ میداد و می‌تواند کمکی برای ایجاد خاور میانه صلح آمیز تر باشد.

Advertisements
Advertisements
Advertisements