ایران و عربستان: زمان آشتی رسیده است

Subscribe to get access

Read more of this content when you subscribe today.

افزایش دهد. نتانیاهو از ایرانی که می‌تواند نفت و‌گاز خود را آسان بفروشد و دارایی های صدها میلیارد دلار خود را داشته باشد بسیار میترسد.

کشورهای دنیا شاهد بودند که در زمانهایی که ایران گرانترین پهپاد امریکا را سرنگون کرد، بزرگترن پایگاه نظامی امریکا در عراق را مورد حمله موشکی قرار داد که این پایگاه را نابود کرد و ۱۰۹ سرباز را به شدت زخمی کرد و برنامه های امریکا در یمن، عراق، سوریه و غزه را به هم زد. فرانک مکنزی ستاد فرماندهی مرکزی امریکا افشا کرد که موشکهای ایران بسیار دقیق بودند و اگر تخلیه پایگاه چندین ساعت قبل از حمله رخ نمیداد، ۲۰ الی ۳۰ هواپیمای جنگی نابود می‌شد و ۱۰۰ تای ۱۵۰ سرباز امریکایی کشته می‌شد.

بقیه کشورهای خاور میانه هم منتظر نتیجه این مذاکرات هستند. مقامات عربستان سعودی هنوز فراموش نکردند که زمانی که ترامپ آنها را تحقیر نموده و بیان کرد که عربستان بدون کمک نیروهای نظامی امریکا برای دو هفته هم نمیتواند از خود دفاع کند.سناتور جنوب کارولینا در امریکا لیندسی گراهام بیان کرد که نیروهای نظامی عربستان هیچ توانایی درگیری با ایران را ندارد و در احتمال جنگ پس از یک هفته مجبور می‌شوند فارسی حرف بزنند. هم چنین دولت جدید بایدن ولیعهد عربستان بن سلمان را در کشتن خبر نگار جمال خاشوقی مقصر شناخت.

این بسیارطبیعی می‌باشد که عربستان از این بن بست روابط با ایران رد شده و روابط را که ۵ سال پیش به هم خورده بود را دوباره شروع کند. هر دو طرف مایل هستند که با همدیگر معامله و مذاکرات داشته باشند واکر اعتماد بین دو طرفین ایجاد شود  نفوذ امریکا هم در منطقه کمتر می‌شود.

روابط بین ایران و عربستان از زمان انقلاب اسلامی در سال ۱۹۷۹ تغییر یافت ولی در سال ۱۹۸۷ که بیشتر از ۴۰۰ حاجیان ایرانی در مکه کشته شدند وخیم تر شد. در آن زمان امام خمینی فرمودند که هیچ وقت نمیتوانند خاندان سعود را ببخشند و هم چنان برای سه سال ایرانیان حق‌رفتن به مکه‌ را نداشتند.

در روابط بین ایران و عربستان همیشه مشکلات وجود داشته و به خصوص پس از آنکه ایران توانایی ساخت تسلیحات نظامی را به دست آورد و برنامه اتمی خود را شروع کرد روابط دشوارتر شده و در کشورهای منطقه نگرانی به وجود آورده. یکی از پادشاهان عربستان عبدالله امریکا را تشویق به حمله نظامی به پایگاه های اتمی ایران می‌کرد که برنامه اتمی ایران نابود شود.

رهبر انقلاب، سید علی خامنه ای از سال ۱۹۸۱ تا ۱۹۸۹ رییس جمهور ایران بودند و ایشان در سیاستهای خارجی ایران و ولایت فقیه تجربه زیادی دارند، به این دلیل ایشان میدانند که برای خروج نیروهای امریکایی از منطقه رابطه حسنه بین ایران و عربستان لازم می‌باشد.

آشتی بین ایران و عربستان و رضایت امریکا برای احیای برجام واکنش جالبی توسط اسراییل خواهد داشت، با این دو اتفاق استفاده اسراییل از کشورهای خلیج فارس برای حمله نظامی به ایران، همان راهبرد قبلی اسراییل در زمان ترامپ سخت خواهد بود.

بیرون از رقابت خود با عربستان، ایران هم در سراسر منطقه نفوذ بسیار گسترده دارد. در حالیکه ایران با حزب الله لبنان یک رابطه بسیار خاصی دارد ولی در کل لبنان نفوذ ایران خیلی کمتر می‌باشد. حزب الله قدرتمند پایبند سیاست ولایت فقیه است و یک بخش خیلی مهمی از محور مقاومت می‌باشد. اما در کشوری که ۱۹ گروهای فرقه ای مختلف وجود دارد و تعداد سنی با شیعه برابر می‌باشد حزب الله هیچ زمان نمیتواند گروه برتر باشد.

ایران با سوریه برای چندین سال روابط بسیار خوبی دارد و جنگ سوریه که‌در ۲۰۱۱ آغاز شد این‌روابط‌را گسترده تر کرده، به دلیل حمایت بی نظیر و شرط ایران برای حفظ حاکمیت سوریه در حال حاضر نفوذ ایران در این کشور به حدی رسیده که کاملا غیر قابل پیش بینی بود. با وجود اینکه عربستان برای ایجاد بی ثباتی و سقوط دولت مرکزی سوریه رییس جمهور. سوریه بشار الاسد مایل است که یک رابطه دوستانه با عربستان را برقرار کند. چنین رابطه بین سوریه و عربستان بر رابطه ایران و‌سوریه هیچ تاثیر منفی نخواهد داشت و حتی می‌تواند به بازسازی سوریه پس از پایان جنگ و لغو تحریم های امریکایی کمک کند.

ثبات عراق همراه با خروج نیروهای امریکایی از این کشور از اولیت های ایران می‌باشد، در حالیکه برنامه تکفیری در عراق کاملا شکست خورد، عربستان می‌تواند نفوذ خود را دوباره افزایش دهد و برای بازسازی های مناطق سنی نشین عراق که در جنگ با داعش بسیار آسیب دیدند سرمایه گذاری کند و کمک کند. هم چنان در عراق چندین گروه های شبه نظامی که از لحاظ تفکر کاملا به ولایت فقیه پایبند هستند و به رهبر انقلاب وفادارند وجود دارد.

در یمن با وجود اینکه عربستان یک جنگ بیرحم بر ضد این کشور شروع کرده و یکی از بدترین بحران‌های انسانی در تاریخ دنیا رقم زده، حوثی ها هم ترجیح می‌دهند رابطه خوبی با همسایه خود داشته باشند. حمایت ایران از حوثی ها در این ۶ سال اخیر جنگ توانست یک رابطه شکست ناپذیر و قدرتمند ایجاد کند. بنابراین پایان جنگ در یمن می‌تواند آبروی عربستان را حفظ کند و از باتلاق یمن نجات دهدو ممکن است که عربستان بتواند برای بازسازی کشوری که تلاش کرد از بین ببرد نقش مهمی داشته باشد.

بدین ترتیب به نفع هر دو کشور عربستان و ایران است که اختلافات خود را حل کنند، به اهداف مشترک خود تمرکز کنند و اعتماد را برقرار کنند. این یک برنامه طولانی است که به نظر می‌رسد در شهر بغداد آغاز امیدوار کننده داشت. فقط یک کشور خارجی یعنی بیرون از منطقه می‌تواند جلوی این آشتی بسیار مفید را بگیرد، آشتی که باید بسیار زودتر رخ میداد و می‌تواند کمکی برای ایجاد خاور میانه صلح آمیز تر باشد.