Door Elijah J. Magnier:
Vertaald door Francis J.
Iran en Saudi-Arabië hielden, na bemiddeling door de Iraakse premier Mustafa al-Kadhimi, op 9 april in Bagdad hun eerste officiële ontmoeting, Aan Saoedische zijde waren zes adviseurs en officieren onder leiding van het hoofd van de Saoedische inlichtingendienst Khalid Bin Ali al-Humaidan aanwezig. Aan Iraanse zijde waren officieren van de Nationale Veiligheid (onder leiding van Admiraal Ali Shamkhani), de inlichtingendiensten en het Ministerie van Buitenlandse Zaken aanwezig. Beide partijen kwamen overeen deze week opnieuw bijeen te komen in Bagdad nadat zij de basis hebben gelegd voor volgende ontmoetingen.
Volgens een beleidsmaker in Bagdad werd de bijeenkomst door beide partijen in zeer positieve termen beschreven. Er werden geen diepgaande details besproken met betrekking tot een bepaald land in het bijzonder. Men was het er echter over eens dat de meest cruciale stap de heropening van de consulaten en ambassades in beide landen zou zijn. Zodra de betrekkingen hersteld zijn, zal het mogelijk zijn Libanon, Syrië, Irak, Bahrein en Jemen te bespreken. De bron zei dat de Iraans-Saudische toenadering naar het zich laat aanzien, en zolang deze ontmoetingen plaatsvinden, positieve gevolgen zal hebben voor de gehele regio van het Midden-Oosten. Na vijf jaar zonder diplomatieke betrekkingen wordt verwacht dat een Iraans-Saoedische overeenkomst de regio zal helpen om op meerdere fronten uit de hevige sektarische conflicten te geraken. De bron bevestigde dat deze ontmoeting niet zou hebben plaatsgevonden zonder de instemming van de Amerikanen, die onder president Joe Biden
Subscribe to get access
Read more of this content when you subscribe today.
minder interesse hebben voor het Midden-Oosten en zijn gecompliceerde problemen.
Na de mislukking van de VS bij de opbouw van een “nieuw Midden-Oosten“, dat erop gericht was Syrië te bezetten, Irak te verdelen, Afghanistan te onderwerpen, de Libanese Hezbollah te vernietigen en de Houthi’s in Jemen te verslaan, lijkt de nieuwe Amerikaanse regering een stapje terug te zetten. Bovendien geeft het besluit van de VS om gevechtstroepen uit Afghanistan terug te trekken en zich te houden aan de Iraanse nucleaire deal, die in 2018 door Donald Trump is herroepen, voor verschillende landen in het Midden-Oosten een aanwijzing dat de Amerikaanse dominantie langzaam aan het wegebben is.
De “Islamitische Republiek” heeft haar zachte invloed over verschillende landen uitgebreid en effectief bijgedragen aan het falen van de VS in het veranderen van het Midden-Oosten. Iran is een regionale macht geworden die in tegenstelling tot vele andere landen in het Midden-Oosten, geen beroep deed op de militaire steun en bescherming van de VS, integendeel, het heeft gestreden tegen de hegemonie errvan. Iran heeft van de Amerikaanse fouten en de strenge sancties geprofiteerd om zelfvoorzienend te worden, zijn eigen ballistische en precisieraketten te produceren en zijn knowhow met bondgenoten te delen.
In Wenen vinden besprekingen plaats over de nucleaire overeenkomst tussen Frankrijk, Duitsland, het VK, China, Rusland en Iran. Teheran heeft de VS van de onderhandelingstafel uitgesloten en stelt als niet-onderhandelbare voorwaarden dat alle economische en energiesancties worden opgeheven, met inbegrip van de bevriezing van zijn tegoeden bij verschillende banken over de hele wereld. De Amerikaanse president Joe Biden luistert niet naar de Israëlische premier Benyamin Netanyahu, die profiteerde van vier jaar durende wittebroodsweken met Trump. Israël ziet de nucleaire deal als een strategische bedreiging voor zijn plannen in het Midden-Oosten, waar Iran, ondanks strenge sancties, een regionale macht is geworden. Netanyahu vreest de uitbreiding van de Iraanse invloed wanneer Teheran zijn olie kan verkopen en verzilveren en zijn honderden miljarden aan bevroren tegoeden met intrest kan terugkrijgen.
Andere landen hebben toegekeken hoe Iran de VS uitdaagde door een RQ-4 Global Hawk, zijn duurste drone,neer te halen, de uitgebreide militaire basis Ayn al-Assad van de VS in Irak te bombarderen, met kritieke vernielingen en 109 gewonden tot gevolg, en zich te verzetten tegen de plannen van de VS in Jemen, Irak, Syrië, Libanon en Gaza. De hoogste commandant van het US Central Command, generaal Frank McKenzie, onthulde hoe de Iraanse precisieraketten van 1.000 pond “20 tot 30 vliegtuigen zouden hebben vernietigd en 100 tot 150 Amerikaanse soldaten zouden hebben gedood als de evacuatie niet uren voor het bombardement had plaatsgevonden.”
Andere landen in het Midden-Oosten kijken toe. Saoedische leiders herinneren zich hoe ze werden vernederd door Donald Trump toen hij zei dat “Saoedi-Arabië twee weken niet zou overleven zonder Amerikaanse troepen”. Senator Lindsey Graham van South Carolina zei dat “het leger van Saoedi-Arabië niet uit een papieren zak kan vechten en binnen ongeveer een week Farsi zou spreken zonder militaire steun van de VS”. De nieuwe Amerikaanse regering wees de Saoedische kroonprins Mohamad Bin Salman aan als verantwoordelijke voor de moord op de Saoedische journalist Jamal Khashoggi.
De natuurlijke gang van zaken zou zijn dat Saoedi-Arabië de impasse doorbreekt en toenadering zoekt tot Iran om een relatie te herstellen die vijf jaar geleden werd opgeschort. Beide partijen willen graag met elkaar omgaan en de invloed van de VS zien afnemen als wederzijds vertrouwen tot stand kan worden gebracht.
De relatie tussen Iran en Saoedi-Arabië is sinds de “Islamitische Revolutie” in 1979 hectisch geweest, maar verslechterde in 1987 toen meer dan 400 Iraanse pelgrims in Mekka het leven lieten. Imam Khomeini kondigde toen aan dat hij “de heersende familie Saoud nooit zou vergeven”. Drie jaar lang werd geen enkele Iraanse pelgrim toegelaten tot de hadj. Imam Khomeini riep de Iraanse ambtenaren op om te vragen waarom. Hij werd herinnerd aan zijn woorden die wet werden. Zijn antwoord was duidelijk: “Dat is mijn persoonlijke mening, en jullie leiden een staat. Ga en los het probleem op”.
De relatie tussen Saoedi-Arabië en Iran is nooit op zijn best geweest, vooral niet toen Iran een wapenproducent werd en zijn nucleaire programma startte, wat in de buurlanden de alarmbel deed luiden. De Saoedische koning Abdullah moedigde de VS aan om “de kop van de slang af te hakken” en militaire aanvallen uit te voeren om het nucleaire programma van Iran te vernietigen.
De Leider van de revolutie, Sayyed Ali Khamenei, was van 1981 tot 1989 president van Iran. Hij is ervaren in staatszaken en tegelijkertijd de Wali al-Fakih (hoeder van de islamitische rechtspraak). Sayyed Khamenei is zich ervan bewust dat een relatie met Saudi-Arabië een noodzakelijke voorwaarde is voor een eventueel vertrek van de Amerikaanse strijdkrachten uit Oost-Azië.
De toenadering tussen Saoedi-Arabië en Iran en de instemming van de VS met een nucleaire overeenkomst zullen in Israël de wenkbrauwen doen fronsen. Het zal voor Israël moeilijker worden om de Golflanden te gebruiken als platform om Iran aan te vallen, zoals premier Benyamin Netanyahu hoopte toen Donald Trump aan de macht was.
Iran geniet aanzienlijke invloed in het Midden-Oosten zonder noodzakelijkerwijs te concurreren met Saoedi-Arabië.
Hoewel Iran profiteert van een speciale relatie met de Libanese Hezbollah, heeft het geen controle over Libanon. De machtige organisatie is ideologisch verbonden met Welayat al-Fakih en weet wat gunstig is voor de “As van het Verzet” waarvan de groep deel uitmaakt. Hezbollah kan echter geen controle uitoefenen over het land waar 19 godsdiensten naast elkaar bestaan, en de soennieten evenveel soennieten als sjiieten vertegenwoordigen. De Libanese premier is een soenniet, en Hezbollah heeft Saad Hariri, een Saoedi-Libanees staatsburger, bevorderd tot premier, ook al is Riyad niet langer tevreden over zijn optreden, zoals tijdens de laatste ontmoeting in Bagdad nog eens is herhaald.
Iran heeft ook een strategische relatie met Syrië die het voor de oorlog van 2011 niet had. Door zijn onbeperkte steun voor de handhaving van de soevereiniteit van Syrië profiteert Iran nu van faciliteiten in de Levant die ik nooit had kunnen voorzien. De Syrische president Bashar al-Assad is bereid een goede relatie met Saudi-Arabië aan te knopen, ondanks de aanzienlijke bijdrage van Saudi-Arabië aan de destabilisering van Syrië en de poging tot omverwerping van het regime. Een Syrisch-Saudische relatie zal de Iraans-Syrische verstandhouding niet aantasten en zal daadwerkelijk bijdragen tot de wederopbouw van Syrië wanneer de VS de sancties opheffen.
De stabiliteit van Irak is een van de prioriteiten van Iran, samen met het vertrek van de Amerikaanse troepen. Omdat het Takfiri-project is mislukt, zou Saoedi-Arabië weer invloed kunnen krijgen in het land en kunnen helpen bij de wederopbouw van de infrastructuur en de soennitische gebieden die hebben geleden onder de oorlog tegen de “Islamitische Staat”. Iran beschikt over machtige Iraakse milities die ideologisch geloven in Welayat al-Fakih en altijd trouw zullen blijven aan de Leider van de Revolutie in Iran.
In Jemen willen de Houthi’s, ondanks de meedogenloze Saudische oorlog die de ergste humanitaire crisis ter wereld heeft veroorzaakt, graag een uitstekend buurrelatie met Saudi-Arabië. De Iraanse steun aan de Houthi’s in de afgelopen zes oorlogsjaren heeft bijgedragen tot het consolideren van een onverbrekelijke robuuste relatie. Het einde van de oorlog in Jemen zou Saoedi-Arabië dan ook helpen zijn gezicht te redden, zich terug te trekken uit het moeras Jemen en bij te dragen tot de wederopbouw van wat het heeft verwoest.
Het is dus in het voordeel van Saoedi-Arabië en Iran om hun meningsverschillen te regelen tot een gemeenschappelijke basis is bereikt en vertrouwen is ontstaan. Dit is een zeer lang project dat goed lijkt te zijn begonnen en in Bagdad op het goede spoor lijkt te zijn gezet. Alleen een externe kracht kan deze langverwachte en heilzame toenadering, die kan bijdragen tot een vreedzamer Midden-Oosten, bevriezen.
You must be logged in to post a comment.