مسایل مهم پشت پرده درگیری های اخیر لبنان و عربستان سعودی: ایران و آزاد سازی احتمالی مارب.


@ejmalrai
 ایلایجا مگنایر توسط: 

 شیرین هاشمی :ترجمه
عربستان سعودی، بحرین، کویت و امارات به سفیران لبنان در کشورهای خود فقط ۴۸ ساعت وقت دادند که از کشورشان خارج شوند و سفرای خود را از لبنان فراخواندند. دلیل این انتشار مصاحبه ای با وزیر جدید اطلاع رسانی لبنان، جورج قرداحی بود که تو اظهار کرده که « جنگ عربستان بیخود میباشد و حوثی های یمن نسبت به تجاوز خارجی از خود دفاع می‌کنند و این جنگ کشورهای ایتلاف عربی- امریکایی با سرکردگی عربستان و امارات خانه ها، روستاها، مراسم خاک سپاری و عروسی بمباران می‌کنند. » عکس العمل شورای همکاری خلیج فارس به نظر اشتباه میباشد. ولی دلیل اصلی این میباشد که عربستان میخواهد به متحد اصلی ایران، لبنان فشار وارد کند تا ایران را از کمک کردن به انصار الله حوثی که در سوی پیشروی به شهر مهم استراتژی و نفت خیز مراییب هستند، بازدارند ولی در این عمل تابکنون ناموفق بودند. به این دلیل عربستان فشار را به لبنان میگذارد تا نزدیکترین متحد ایران یعنی حزب الله را سرزنش کنند.
ایران و عربستان در بغداد چهار دوره گفتگو های مختلف داشتند که در آن مقامات عربستان خواستار جلوگیری از پیشروی حوثی ها بسوی مارب بودند. ولی موضع مذاکراتی ایران هیچ زمان تغییری نمیکند و ایران عقیده دارد که آنها از طرف هیچ کشور ویا جنبشی که قدرت دفاع از خود را داشته باشد مذاکره نمیکنند. مقامات ایرانی بیشتر راجع به باز نمودن سفارفت های دو کشور که از سال ۲۰۱۶ بسته میباشند تلاش میکند قبل از اینکه دو کشور بتوانند کم کم روابط بهتر و قابل اعتماد تری را ایجاد کنند. ولی مقامات ایرانی خواستار آتش بس از سوی عربستان و پایان محاصره فرودگاه صنعا و بندر حدیده هستند تا اوضاع یمن بتواند به حالت عادی برگردد.

با اینحال ایران سعی کرد تا با حوثی ها میانجیگری کند. واکنش انصار الله مثبت بود و آنها عملیات خود را در مارب کاهش دادند که از خونریزی بیشتر و جنگ جلوگیری کنند. ولی در همین زمان نیروهای ایتلاف عربی با ریاست عربستان به بمباران اهدافها‌ در مارب و دیگر نواحی در کنترل حوثی ها ادامه دادند. این عملیات خشونت آور باعث شد که مقامات ایرانی در گفتگویی هایی که ۷ ساعت طول کشید شرکت داشته باشند ولی به نتیجه اساسی نرسیدند. هر دو کشور به توافق رسیدند که در آینده هییت هایی تشکیل دهند تا به این موارد بیشتر رسیدگی کنند. مقامات ایرانی هیچ کوششی برای آرامش عربستان راجع به یمن نکردند و بیان نمودند که «سید حسن نصرالله دبیر کل حزب الله لبنان نفوذ بیشتری از ایران در حوثی ها دارد».
واکنش عربستان این بود که  موسسه مالی «قرض الحسنه» در لبنان را که وابسته به حزب الله است در لیست «تروریستی» قرار دهد و هم چنین پشتیبانی خود را از چندین گروه های مهم سنی لبنانی که نتوانستند جلوی حزب الله بایستند قطع کرد. عربستان حمایت مالی و غیره خود را از این گروه ها به یک سازمان کاملا جناح راست مسیحی طرفدار امریکا و اسراییل که رییس آن سمیر جعجع میباشد تغییر داد. این پیوستگی با این جناح کاملا بدون دلیل میباشد و هیچ گونه معنی راهبردی ندارد و در برای عربستان در لبنان متحد مفید ایجاد نمیکند.

پیروزی حوثی ها در مارب به معنی این بود که پایان ۷ سال کشتار بدون دلیل و بیرحمانه عربستان میباشد. عربستان فکر میکرد که با تحت فشار گذاشتن حزب الله می‌تواند ایران را به میز مذاکره درباره مارب بکشاند. ولی این طرز تفکر نشان می‌دهد که عربستان چگونه ایران و حزب الله را درک نمیکند که آنها توانستند تحریم های فشرده و فشار حداکثری را تبدیل به فرصت کنند. در مثال می‌شود زمانی که ایران با تحریم های امریکا علیه لبنان مبارزه کرد و چندین تانکر نفت کش به حزب الله فرستاد که بین تمام مردم لبنان تقسیم بدون شد و حمایت بیشتری برای ایران و حزب الله ایجاد کرد. این باعث شد که امریکا قانون قیصر تحریم  خود را شکست و گاز را به سختی از مصر به طریقه اردن و سوریه به لبنان فرستاد. ایران و متحدش در لبنان حزب الله موفق شدند که تهدید امریکا را تبدیل به یک  فرصت مناسب کنند.

به نظر میرسید که عربستان هیچ درسی از این اتفاقات که برای امریکا رخ داد یاد نگرفته و دوباره در امور داخلی لبنان دخالت میکند و میخواهد که یکی از وزاری هییت دولت را مجبور کند که استفعا دهد. شربل وهبه وزیر امور خارجه لبنان پس از مصاحبه ای در تلویزیون الهورا مجبور شد که استفعا دهد، او اظهار کرده بود که گروه داعش به کمک کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس تشکیل شده و یکی از شرکت کنندگان عرب برنامه تلویزیونی را بادیه نشین خواند. اگر دولت لبنان به استعفای قرداحی موافقت میکرد حاکمیت ملی لبنان برای همیشه بی اعتبار می‌شد. مقامات لبنانی بسیار  ضعیف و کاملا تحت فشار سعودی ها به نظر میرسیدند.حال عربستان عمل می‌کنند. اما هیچ گونه عملکرد و یا حماقت از طرف دولت مرکزی لبنان به اعتبار و یا قدرت حزب الله تاثیری نخواهد گذاشت.

اعلامیه رسمی که از طرف کشورهای عربی انتشار یافته بیان می‌کند که « دولت لبنان نتوانسته با اظهارات غیر قابل قبول و ؟ که بر علیه کشور همسایه و دیگر کشورهای شورای همکاری خلیج فارس ( عربستان، کویت، امارات، بحرین، عمان و قطر) مقابله کند. این شورا هم چنین دولت لبنان را متهم کرده که آنها نتوانستند جلوی قاچاق مواد مخدر را بگیرند و به این دلیل تمام بندرهای لبنان را بسته؟ موقوف کرده. ولی وزیر خارجه عربستان، فیصل بن فرحان دلیل اصلی این بحران را « نفوذ و تسلط حزب الله با حمایت ایران در لبنان میباشد که در منطقه باعث بی ثباتی می‌شود.» بیان کرد.

Subscribe to get access

Read more of this content when you subscribe today.

فرانسه و امریکا با عملیات اخیر عربستان و کشورهای شورای همکاری خلیج فارس مخالفت کردند. ریچارد مایکلز قایم مقام سفارت امریکا در لبنان با مقامات وزارت خارجه لبنان ملاقات اضطراری داشتند تا این مسایل را بررسی کنند. امریکا به نخست وزیر لبنان میکاتی توصیه که بر خلاف خواسته عربستان از مقام خود استفعا ندهد. فرانسه و امریکا از اشتباهات گذشته خود درس عبرت یاد گرفتند و ترجیح می‌دهند که دولت ثابتی در لبنان باشد و تماما زیر نفوذ کامل متحدان ایران نباشد. برنامه عربستان در وحله اول به دلیل استفعا ندادن قرداحی شکست خورد. حزب الله تهدید کرد که دولت را ترک میکند اگر این وزیر مجبور شود که معذرت خواهی کند و استفعا دهد، بدون هیچ شک چنین عملی از حزب الله باعث فروپاشی دولت مرکزی لبنان می‌شود. با اینحال عربستان باز هم شکست خورده و فعلا برنامه خود در لبنان بی ثمر ماند.

عربستان سعودی مجبور شده که محدودیت های قدرت خود را در مقابل نفوذ و قدرت بسیار ایران در منطقه را بشناسد. در سال ۲۰۱۷، نخست وزیر لبنان سعد حریری در لبنان گروگان گرفته شد و به طور غیر منتظره استعفای خود را در ریاض بیان کرد. او پس از واسطه رییس جمهور فرانسه ماکران آزاد شد.

علاوه بر این، عربستان روابط سیاسی خود را با قطر قطع کرد و ان کشور را برای ۳ سال محاصره نمود ولی باز نتوانست امیر قطر را به زانو آورد. و اتفاقا تاثیر دیگری داشت و باعث شد که قطر به ایران نزدیکتر شود. ایران پشتیبانی کامل خود را از این کشور بسیار ثروتمند خلیجی در مقابله با محاصره عربستان نشان داد.

و هم چنین جالب است که محمد بن سلمان که چند سال پیش ایران را به جنگ در خاک ایران تهدید کرده بود، در حال حاضر بیان کرده که میخواهد روابط خود را با ایران اصلاح کند و چندین ملاقات دو کشور در بغداد داشتند.
مقامات سعودی اعتقاد دارند که جنگ یمن به نفع آنها در چندین هفته تمام خواهد شد ولی در حقیقت با آزاد سازی مارب سعودی در آستانه شکست کامل میباشد. هم چنان برنامه های محمد بن سلمان در لبنان برای کاهش نفوذ ایران به احتمال قوی با شکست روبرو خواهد شد. عربستان به اندازه کافی امکان مالی دارد که در کشوری مثل لبنان که در بحران اقتصادی میباشد ویرانی ایجاد کند. ولی با اینحال عربستان بالعکس ایران نتوانسته در هیچ کشور عربی متحد واقعی ایجاد کند که نشان دهنده راهبرد غلط آنها میباشد.

عربستان نشان داده که هدف انها ایران و متحدان وی میباشد و نه عقیده یک خبرنگار که بعدا کارمند دولت شد. تا حدی درگیری بین عربستان سنی تند رو و ایران انقلابی شیعه یک اتفاق اجتناب ناپذیر میباشد. روابط دو کشور از زمان انقلاب ایران و حمایت گسترده عربستان از رژیم صدام حسین در جنگ خو‌د با ایران تحت فشار قرار گرفت. با این شرایط مشکلات دو کشور با چند دوره ملاقات چه در بغداد ‌وچه در هر پایتخت دیگری حل نخواهد شد. هم چنان باز گشایی سفارت و کنسولگری ها آنقدر تاثیر نخواهد گذاشت. برای ایجاد یک روابط مفید و دوستانه بین دو کشور اعتماد و حسن نیت از هر دو طرف لازم میباشد.

نقطه مهم این‌است که یک کشور نسبتا ضعیف و کوچک مثل لبنان می‌تواند جلوی فشار لبنان ایستادگی کند این اتفاق می‌تواند یک نشان دهنده پایان اعتبار و قدرت عربستان در منطقه غرب آسیا باشد، قدرت و اعتباری که بهر حال در حال کاهش بود.

Advertisements
Advertisements
Advertisements