امریکا فرصت برای بازگشت به توافق هسته‌ای با ایران‌ را از دست می‌دهد.

Subscribe to get access

Read more of this content when you subscribe today.

ایجاد روابط حسنه ایران و کشورهای عرب و باز گیری روابط سیاسی ایران و عربستان مربوط به دیگر موارد جهانی از جمله رقابت بین ابر قدرتهای امریکا و روسیه هم است که برای برچیدن یکجانبه گری با هم درگیر هستند. علاوه بر این، بیانیه‌ای ایران که دارای موشکهای هایپر سونیک با سرعتهای ۱۵ ماخ میباشد هم حتما تاثیر بسیاری در تصمیم امریکا برای بازگشت به توافق هسته‌ای ‌که‌ ترامپ از آن خارج شده بود را دارد. هیچ رییس جمهور امریکایی نمیتواند قبول کند که پولهای مسدود شده را به ایران برگرداند و با اجازه دهد که کشورهای غربی با ایران در تجارت شرکت کنند. 

همانطور که بایدن بیان کرده جنگ نیابتی امریکا در اوکراین در وحله اول برای ایجاد کنترل امریکا در قاره اروپا و کاهش همکاری تجاری و علمی اروپا و چین و روسیه است.

هم چنان بسیار مهم است که طرز تفکر کشورهای نفت خیز و دیگر کشورهای خاور میانه را در نظر بگیریم که تصمیم گرفتند که قیمت نفت را با کاهش تولید آن کاهش دهند که بسیار مورد عصبانیت امریکا شد. این کشورها با ریاست عربستان و امارات هم تصمیم گرفتند که ‌رابطه نزدیکتری را با روسیه و چین داشته باشند با اینکه روابط خود‌را با امریکا هم حفظ می‌کنند.

در حال حاضر، دولت امریکا با احتیاط میخواهد که سیاستهای اولیه بایدن را در مورد خاور میانه بهبود دهد چون بایدن در اول ریاست جمهوری خود امریکا را خواست از عربستان دور کند چون او را یک کشور منفور شناخت. آنتونی بلینکن امریکا در ملاقات خود با محمد بن سلمان عربستان خواستار حمایت از رهبران عرب شد ولی آنها کاملا مخالف حذف کشورها از روابط بین المللی بودند و موافق حمایت و کمک به مردم سوریه و فلسطین مییاشند و میخواهند که کشورهای عرب در تصمیم گیری قدرتمندتر باشند و با ایران روابط بهبود باید و اصلا موافق عادی سازی روابط با اسراییل نیستند.

هم چنان باید استقامت روسیه را در جنگ اوکراین که ۵۰ کشور از تمام توانایی های مالی و نظامی خود استفاده می‌کنند را در نظر داشت. در اقتصاد روسیه تغییری دیده نشد ولی اقتصاد کشورهای غربی بسیار صدمه دیده. این استقامت روسیه نشانه ای از فروپاشی هژمونی امریکا است و هیچ کشور دیگری جای امریکا را نمیخواد بگیرد. بالعکس کشورها میخواهند که امور خود‌را با اولویت تجارت، صنایع، توسعه زیر ساخت و استفاده از ارزهای محلی مرتب کنند و در نتیجه وابستگی خود‌ را از امریکا که همیشه به دنبال شروع جنگ و تهدید و تعویض رژیم است را کم کنند.

به خاطر این دلایل امریکا مجبور شد که سعی کند تا رابطه خود را با ایران تغییر دهد و ایران میخواهد که به پولهای مسدود شده خود که حدود ۱۸۰ میلیارد دلار است دسترسی داشته باشد و تحریم های علیه او لغو شوند تا در بازارهای تجاری دنیا شرکت داشته باشد. پس از چندین ملاقتهای غیر مستقیم یا مقامات ایرانی در عمان فقط چند تن از زندانیان امریکایی آزاد شدند و مقداری از پولهای مسدود شده دوباره به حساب‌های ایران پرداخت شد.

تنها دلیل ایران برای ایجاد رابطه با امریکا فقط برای امور تجاری و بازرگانی است. ایران میخواهد که به توافق قبلی هسته ای برگردد و نه یک توافق موقت و یا کوچکتر. در مذاکرات که با حضور عمان و قطر صورت می‌گیرد ایران حاضر شده که یه غنی سازی اوزانیوم در ۳.۶۷ درصد خالصی برگردد و از ۶۰ در صد غنی سازی که در حال حاضر است ادامه ندهد و فقط برای برخی از احتیاجات تحقیقات پزشکی رادیولوژیکی، انرژی، علومی و کشاورزی استفاده کند.

علاوه بر این، ایران توانسته که مقدار قابل توجهی آب سنگین را جمع کند که بیش از ۲۰۰۰۰ تن است در حالیکه توافق هسته ای فقط اجازه ۱۳۰ تن را میداد و امریکا علاقه دارد که این مقدار را خریداری کند همانطور که بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی آیران بیان کرد.

علاوه بر این،خبر کشف لیتیوم در ایران که حدود ۸.۵ میلیون تن در ناحهیه همدان است، ایران را در رده دوم ذخایر لیتیوم پس از شیلی که حدود ۹.۲ تن است، قرار می‌دهد. این کشف جدید برای ایران فرصتهای بسیار مناسبی را با کشورهای صنعتی ایجاد میکند و در حقیقت تاثیر تحریم ها را منفی میکند. لیتیوم که به عنوان طلای سفید شناخته می‌شود بسیار در تولید باطری، خودروهای برقی که بسیار در اروپا مورد احتیاج میباشند، پهپادها، کامپیوترها، گوشی های دستی، پنل های خورشیدی، ذخیره انرژی و صنایع دفاعی مورد احتیاج است. در نتیجه ذخایر قابل توجه لیتیوم ایران برای کشورهای مهم صنعتی به مانند امریکا، روسیه ، چین و اروپا بسیار مهم است.

احتمال بازگشت امریکا به توافق هسته ای، مدتی است که مورد توجه بوده و امریکا همیشه برنامه خود را برای جلوگیری ایران از دستیابی به سلاح هسته ای را تاکید میکند. ولی ایران هم نگران اقتصاد خود که به دلیل تحریم ها ضعیف است میباشد و میداند که باید با بازارهای بین المللی تجاری دنیا در آسیا، آمریکای جنوبی و آفریقا هم خرید و فروش داشته باشد. ایران به صادرات خود در این کشورها که سال گذشته افزایش یافت تکیه دارد. علاوه بر این تولید نفت ایران به ۳ میلیون بشکه در روز رسیده که نصف آن به کشورهای دیگر صادر می‌شود و اینطور نشان داده می‌شود که اقتصاد ایران کمتر از آنکه امریکا انتظار داشت از تحریم ها رنج میبرد.

برای امریکا و اسراییل قبول کردن اینکه ایران وارد عرصه بین‌المللی شود چالش سختی است چون می‌تواند توانایی اقتصادی را به دست آورد، وارد بازارهای انرژی شود و سرمایه گذاری اروپا را که به دلیل تحریم های امریکا از دست داده بود را دوباره علاقه مند به سرمایه گذاری در ایران کند. 

ایران موفق بوده که بازدارندگی دفاعی را ایجاد کند همزمان که از تحریم های فلج کننده رنج میبرد و هم نفوذ خود را افزایش دهد و اتحادهایی را که باعث چالش امریکا و ترس اسراییل می‌شوند را ایجاد کند. دشمنان ایران از نفوذ روبه‌ رشد ایران میترسند که بیشتر و وسیعنر خواهد شد زمانی که ایران دسترسی به بازارهای بین‌المللی و پولهای مسدود شده خود را داشته باشد. در نتیجه از سوی امریکا و اسراییل بازگشت به توافق هسته‌ای به نظر غیر قابل قبول است.

در نتیجه، اگر امریکا همانطور که از سال ۲۰۱۸ به بعد سعی کرده از تعامل جدی اجتناب کند و به توافقی که کشورهای قدرتمند دنیا به مانند امریکا، فرانسه، انگلیس، المان، روسیه و چین امضا کردند احترام نگذارد، به نفع امریکا نخواهد بود. 

افول قدرت امریکا، منابع طبیعی ایران که شامل فلزات گرانبها، انرژی و دیگر محصولات صادراتی میباشند، ایران را بیشتر از غرب دور میکند. فرسایش نفوذ غرب اهمیت بلند مدت تحریم ها را هم کاهش می‌دهد. بنابراین به نفع امریکا است که فعلا که مقام با نفوذی که هر چند کاهش داشته را دارد هر چه زودتر به میز مذاکرات برگردد. در غیر این صورت، پنجره فرصت در سمت ایران بسته یا بی معنا خواهد شد.