Door Elijah J. Magnier: @ejmalrai
De democratisch gekozen Iraakse premier Adel Abdel Mahdi is gevallen. Tweehonderd eenenveertig parlementsleden stemden voor zijn ontslag. De aanleiding ertoe was het verzoek van Grootayatollah Sayyed Ali Sistani van de Marjaiya in Najaf om zijn ambtstermijn vroeger te beëindigen dan voorzien in reactie op het wanbeleid bij de burgeropstand.
Abdel Mahdi is niet verantwoordelijk voor de voortdurende corruptie in Irak, waar, zoals in Libanon, het politieke systeem wordt gecontroleerd door “walvissen”, politieke partijen die het heersende regime controleren en de rijkdom onder elkaar verdelen. Als opperbevelhebber van de veiligheidstroepen is hij echter verantwoordelijk voor de moord op een groot aantal demonstranten. De meeste van die demonstranten zijn niet schatplichtig aan Iran, de VS of enig ander land in de regio. Zij zijn de nieuwe generatie in het Midden-Oosten, die niet bereid is de onderdanigheid van hun ouders en voorouders aan een lang overheersend oneerlijk en corrupt heersend systeem over te nemen en te accepteren..
De VS hebben Irak van Saddam Hoessein bevrijd, maar hebben vanaf het begin van hun bewind in Mesopotamië ernstige fouten gemaakt. Iran oefende zijn invloed uit toen er een vacuüm ontstond, maar ook Iran maakte fouten. Na de bevrijding van Irak raakte de Marjaiya in Najaf betrokken bij het politieke proces en bij de parlementaire politiek. De Marjaiya trok zich uit de politiek terug toen het zich realiseerde dat het onmogelijk was om te navigeren binnen het corrupte politieke systeem van Irak en hield zich, tot het uitbreken van de recente protesten, op afstand. De Iraakse cultuur verschilt van die van andere landen in het Midden-Oosten. Ze is gevoeliger voor geruchten en gemanipuleerde menigten. Vandaag nemen de Irakezen de straat over met één agendapunt: alles en iedereen veranderen. Moqtada al-Sadr en andere regionale en internationale spelers (vooral de VS en de Verenigde Arabische Emiraten) proberen de protestbeweging te manipuleren. Waar gaat er van het land worden? Welke rol zullen de VS en Iran spelen voor de toekomst van Irak?
Zowel de VS als Iran zijn op zoek naar een bevriende regering in Bagdad die hun strategische plannen in het Midden-Oosten niet in gevaar brengt. De VS willen geen Iraakse democratie. President Donald Trump, die de Egyptische al-Sisi grappend zijn “favoriete dictator” noemt, zou blij zijn met een welwillende autoritaire regering in Bagdad. De VS zouden graag zien dat Bagdad zich net zo onderdanig gedraagt als Erbil in Iraaks Koerdistan dat als permanente uitvalsbasis voor Amerikaanse troepen en Amerikaanse investeerders fungeert en vriendschappelijke betrekkingen onderhoudt met Israël. Het doel van Iran is de Amerikaanse sancties doorbreken, quasi-staatsactoren in Irak in stand houden in overeenstemming met de ideologie van het land voor het geval de regering in Bagdad vijandig wordt, en de Amerikaanse troepen Irak te zien verlaten.
De Iraakse bevolking heeft een andere agenda. Ondanks het fragiele maar democratisch gekozen parlement en de regering in het land, gingen honderdduizenden demonstranten in veel steden de straat op. Het waren voornamelijk, maar niet uitsluitend, steden waar de sjiieten in de meerderheid zijn. De demonstranten eisen geen verandering in het democratische systeem maar het einde van het wanbeleid van de regering, de arrestatie van corrupte politici, een nieuw kiesstelsel dat mensen in staat stelt rechtstreeks leiders te kiezen in plaats van de leiders van de grote politieke partijen, nieuwe kansen op werkgelegenheid en serieuze constitutionele hervormingen. De brutale reactie van de veiligheidstroepen heeft tot meer dan 432 doden en duizenden gewonden geleid. Adel Abdel Mahdi – wiens ontslag afgelopen zondag door het parlement is aanvaard – is verantwoordelijk voor de aanvallen op zoveel jongeren in de straten. Als hoofd van de veiligheidstroepen had hij zijn militaire commandanten gevraagd om de blokkades van de hoofdwegen te voorkomen, een einde te maken aan de aanvallen van sommige demonstranten op officiële instellingen en het hoofdkwartier van de politie, en om ze in bedwang te houden. Zijn bevelen werden uitgevoerd op de door de militaire commandant begrepen zin van een militaire commando. Na het zien van de resultaten vroeg hij echter dat de commandanten die hij stuurde om de onrust een halt toe te roepen voor de krijgsraad zouden verschijnen (dat is het geval voor brigadegeneraal Jamil al-Shim’ari en generaal Mohammad Zidan in de provincie Dhi-Qar). Dat leverde hem zowel de woede van de straat op als het wantrouwen van de veiligheidsagenten die zich onbeschermd voelen bij de uitvoering van de orders van hun commandant. Hoewel Abdel Mahdi dicht bij de Marjaiya staat, moest hij de prijs betalen voor zijn falen in het beteugelen van de protesten en de trage hervormingen om aan de eisen van de straat te voldoen.
De VS stond altijd ver af van Abdel Mahdi. Toen ze Erbil bezochten, weigerden president Trump en zijn vicepresident Mike Pence, om zogenaamde ‘veiligheidsredenen’, naar Bagdad door te reizen om er de Iraakse premier en president te ontmoeten. Zowel Trump als Pence landden op een door Amerikaanse troepen gecontroleerde militaire basis in Ain al-Assad, in de provincie Anbar. Diezelfde reden werd niet aangehaald toen de Amerikaanse minister van Defensie Mark Esper vorige maand Bagdad bezocht.
De boodschap is aangekomen in Bagdad. De houding van de VS wordt gezien als een reactie op verschillende acties van Abdel Mahdi. Zoals zijn beschuldiging van Israël voor aanvallen op verschillende doelwitten in Irak, zijn ondertekening van miljoenencontracten met China, zijn besluit om de grenzen met Syrië te openen, zijn weigering om VS-sancties op te leggen aan Iran en ten slotte zijn weigering om de Iraakse veiligheidstroepen te ontbinden Die staan bekend als de Hashd al-Shaabi, de ‘Popular Mobilisation Forces’(PMU) die in 2014 zijn opgericht om de terroristische groepering van de “islamitische staat” te verslaan.
Iran heeft ernstige fouten gemaakt in Irak. Brigadegeneraal Qassem Soleimani, die verantwoordelijk is voor de relatie tussen Iran en Irak, heeft zijn steun voor verschillende groepen die buiten de controle van de regering opereren, niet stopgezet. Soleimani wordt zelfs door zijn naaste aanhangers in Irak bekritiseerd om zijn hulp en zijn wanbeleid ten aanzien van niet-overheidstactoren. Volgens goed geplaatste bronnen in Najaf provoceert een aantal groepen de Marjaiya en opereren ze als bandieten in veel regio’s. Iran heeft een uitstekende relatie met Irak als staat en heeft daarom geen behoefte aan onafhankelijke actoren in Irak zoals Hezbollah in Libanon. De PMU, die een sleutelrol heeft gespeeld in de nederlaag van ISIS in Irak, is al geïntegreerd in het Iraakse leger. Een replica van Hezbollah in Libanon is in Mesopotamië niet mogelijk vanwege verschillende omstandigheden, culturele (ook al zijn beide sjiieten), en geopolitieke verschillen.
Tijdens de eerste bezetting van Irak door de Amerikaanse strijdkrachten eisten De Marjaiya in Najaf een grondwet van het Iraakse parlement; de VS wilden de opstelling van een grondwet uitstellen. Na een essentiële rol te hebben gespeeld bij de vorming van de “Verenigde Iraakse Alliantie” tijdens de parlementsverkiezingen in 2005, stuurde Grootayatollah al-Sistani een gezant om toezicht te houden op de gedragingen van het parlement, maar hij slaagde er niet in om een coalitie van parlementsleden te vormen die op lange termijn loyaal zou blijken te zijn; de gezant van Sayyed al-Sistani werd aangevallen door zijn eigen politieke partners. Op dat moment, nadat ze zich de corruptie en incompetentie van de Iraakse politici had gerealiseerd, trok de Marjaiya zich volledig terug uit de parlementaire politiek. “Waar halen we een gekwalificeerde leider vandaan?” vroeg Sayyed al-Sistani me in de loop der jaren tijdens en na de vorming van elke Iraakse regering. De Marjaiya was zich niet alleen bewust van de incompetentie van de leiding, maar ook van de controlerende invloed van de grote politieke groepen (Sadristen, Badr, Da’wa, Al-hakim en Fadilah) en de verdeling van machtposities onder elkaar.
Sayyed al-Sistani vroeg Abdel Mahdi zich terug te trekken omwille van de vele slachtoffers die in de laatste dagen van de protesten vielen, voor de trage reactie van de regering vanwege het gebrek aan samenwerking van de grote politieke partijen met de premier en uit angst om zelf aangevallen te worden, zo niet mee te doen met de demonstranten. Sayyed al-Sistani wees herhaaldelijk op de noodzaak Iran, de VS en de regionale landen (Saudi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten) uit de buurt van Irak te houden. Ondanks zijn ogenschijnlijk prestige luisteren Iraakse politici, vooral sjiieten, niet altijd naar de wensen van de Grootayatollah. Dat doen ze alleen als het hun uitkomt.
Irak is geen land dat onder Amerikaanse of Iraanse controle staat. Wanneer een premier de balans naar de ene of de andere kant probeert te laten hellen, is het moeilijk voor hem om te regeren. Irak is nu in handen van zijn bevolking. Het land is sterker dan ooit ondanks de onrust in veel steden die de indruk wekt dat er een besmettelijke chaos heerst en de kans dat ISIS de Hashd al-Sha’bi veiligheidstroepen in Salahoddine en Dyala aanvalt. De benoeming van een nieuwe premier is misschien niet voldoende en is geen gemakkelijke taak, noch een garantie dat de demonstranten tot bedaren worden gracht. De grootste coalitie zal de nieuwe leider van het land moeten benoemen, waarbij alle grote politieke partijen de verantwoordelijk zullen moeten opnemen voor hun komende keuze. Eenmaal benoemd, zal de nieuwe premier naar verwachting niet langer dan een jaar aan de macht zijn totdat er na grondwetswijzigingen nieuwe verkiezingen georganiseerd worden. Kunnen de demonstranten zolang wachten?
Vertaald door Francis J.
Dit artikel is door vrijwilligers gratis in diverse talen vertaald zodat de lezers de inhoud zouden kunnen waarderen. Het artikel mag niet worden afgedekt door een betaalmuur. Ik wil mijn volgers en lezers bedanken voor het vertrouwen en de steun. Als je het apprecieert, voel je dan niet verveeld om desnnods met slechts 1 euro bij dragen en de site te helpen financieren. Je contributie, hoe klein ook, zal bijdragen aan de continuïteit ervan. Dank je wel.
Copyright © https://ejmagnier.com, 2019
You must be logged in to post a comment.