De president van Irak: ik beslis

Door Elijah J. Magnier: @ejmalrai

De Iraakse president Barham Salih heeft getoond dat hij het land onder controle heeft en blijk gegeven van zijn minachting voor de Iraakse grondwet. In een spectaculair gebaar heeft Salih een toneelstukje opgevoerd voor publieke steun door zich bereid te verklaren om af te treden. Vervolgens vertrok hij  naar Suleimaniya. Nadat hij eerst het besluit van de grootste parlementaire coalitie, overeenkomstig artikel 76 van de grondwet, om de door hen gekozen kandidaat voor te dragen, had verworpen, Alleen hij zal beslissen wie er voorgedragen kan worden als de toekomstige premier van het land, ondanks de bepalingen in de grondwet om de wil van de parlementaire meerderheid te respecteren.

Het aftreden van interim-premier Adil Abdel Mahdi en de strijd om een nieuwe premier te benoemen hebben de verdeeldheid tussen de politieke partijen en vooral tussen de sjiitische meerderheid in het parlement aangetoond. Het heeft ook de handicap van Iran laten zien om te proberen deze groepen te verenigen en ze samen te brengen om het eens te worden over één enkele sjiitische Iraakse figuur! De grenzen van de invloed van Iran in Irak zijn duidelijk. Wat heeft de toekomst voor Irak in petto?

De Iraakse grondwet geeft de grootste parlementaire coalitie het recht om haar kandidaat als premier te kiezen en vervolgens de naam door te geven aan de president, die deze naam in het openbaar moet bekendmaken. In dit geval is de grondwet echter niet gevolgd: President Barham Salih probeerde de benoeming van de grootste coalitie, Al-Bina, uit te stellen en vroeg het Parlement de identiteit van deze coalitie te bevestigen. Hij wist wat tijd te winnen door op al-Bina te reageren’ dat ‘hij liever wacht tot de vrijdagpreek van de Marjaiya in Najaf, om de aankondiging later te doen’. 

Salih was zich wel bewust dat de Marjaiya een duidelijk besluit had genomen om niet in te grijpen voor of tegen een kandidaat of parlementaire coalitie. Groot-ayatollah Sayyed Sistani heeft de routekaart uitgezet voor elke toekomstige kandidaat: een einde aan de corruptie, vervroegde verkiezingen met een nieuwe grondwet, een onafhankelijk rechtssysteem, samen met het creëren van werkgelegenheid, het luisteren naar de verzuchtigingen van het volk, het beschermen van demonstranten en het beëindigen van de buitenlandse inmenging in de binnenlandse aangelegenheden van het land.

Alle politici en hoofden van politieke coalities hebben de richtlijnen van de Marjaiya naar eigen inzicht geïnterpreteerd.

Hadi al-Ameri, het hoofd van de coalitie van al-Bina, vertelde anderen in Bagdad dat “de Marjiaiya Qusey al-Suheil verwierp als toekomstige premier”. Maar bronnen in Najaf beschreven alle politici als “leugenaars die op macht uit zijn, en niet bereid te luisteren naar de eisen van de demonstranten”.  Hadi al-Ameri stelde zich voor als kandidaat, maar het aanbod werd afgewezen door zijn bondgenoten, die zijn kandidatuur als een provocatie voor de demonstranten zagen.

President Barham Salih heeft de aankondiging van al-Suheil uitgesteld in de hoop dat de demonstranten hem zouden afwijzen. Saleh zag in al-Suheil een bedreiging voor zijn eigen kandidaat, Mustafa al-Kazemi, en voor zijn politieke agenda. Elke kandidaat kan in Irak ten val worden gebracht door op uitstel te spelen, aangezien het bijna onmogelijk is om een kandidaat te kiezen die voor alle politieke partijen, soennieten, sjiieten en Koerden, aanvaardbaar is.

Qusey al-Suheil, vertelde de leiders van de politieke partijen, zoals al-Suheil mij vertelde, dat hij “de verdeling van de macht en de ministeriële posities onder de politieke partijen die dit tot een voorwaarde hadden gemaakt om hem te steunen, verwierp”. Zijn truc is om te beweren: “Ik zal mijn ontslag aanbieden en waardig vertrekken. Politieke partijen willen vasthouden aan hun corrupte bestuursstijl en dat is voor mij onaanvaardbaar. Ik weiger de taart te verdelen onder degenen die niet bereid zijn het land weer op te bouwen”, als een rationalisatie om de grondwet te trotseren.

Goed ingelichte bronnen in Bagdad vertelden me dat “President Salih herhaaldelijk vroeg waarom Adel Abdil Mahdi niet aan de macht blijft zoals Nouri al-Maliki die 7 maanden lang beheerder speelde? Het land kan wachten.”.

Nadat Qusey al-Suheil zijn kandidatuur had ingetrokken, besloot de dominante coalitie van al-Bina de gouverneur van Basra Asaad al-Idani te steunen als premier. President Salih wilde echter wachten op de vrijdagpreek van Marjaiya om te beslissen, maar kreeg te horen dat Sayyed Sistani geen standpunt zou innemen. Salih verwierp toen opnieuw de keuze van de grootste parlementaire coalitie en verklaarde zich in een brief aan het parlement bereid om af te treden (maar zonder af te treden natuurlijk).

President Salih heeft de aankondiging van een nieuwe premier uitgesteld; deze temporisering heeft ertoe geleid dat demonstranten op straat elke kandidaat die door de grootste coalitie wordt voorgesteld, hebben afgewezen. Hij neemt de tijd om de naam van de nieuwe premier aan te kondigen. De grondwet lijkt irrelevant en elke politicus legt de artikelen ervan naar eigen goeddunken uit. Elke coalitie vraagt om zijn deel van de macht onder de titel “overeenkomst”, “evenwicht”, “begrip” – en negeert de grondwettelijke procedures. Zelfs binnen dezelfde coalitie zijn er sterke verschillen te zien. De onmacht van de Iraakse justitie om respect om de grondwet af te dwingen is evident.

Een ander belangrijk aspect is de positie van Sayyed Moqtada al-Sadr, de leider van de grootste parlementaire fractie, die niet tot de grote parlementaire coalitie behoort. Moqtada zei dat hij niet bereid was om tussenbeide te komen en trok zich terug uit het overleg om een nieuwe premier te benoemen. In werkelijkheid herinnerde hij de kandidaten en politieke leiders aan de macht van zijn fractie. Hij tweette zijn weigering aan Mohammad al-Sudani en aan al-Suheil en herinnerde de gouverneur van Basra aan zijn aandeel in het nieuwe kabinet en de posities van zijn bestuurders. Moqtada heeft niet alleen het grootste aantal parlementsleden, maar ook het grootste aantal ministers en bestuurders.

Moqtada stelde drie namen voor als kandidaat: Mustafa al-Kadhemi, Raheel al Ukeili en Fair al-Sheikh Ali. In werkelijkheid, volgens bronnen binnen Moqtada’s kabinet, steunt hij het hoofd van de inlichtingendienst Mustafa al-Kadhemi. President Barham Salih volgde de wens van Moqtada en steunde al-Kadhemi.

Iran is er niet in geslaagd alle coalities of zelfs maar het grootste aantal fracties achter één kandidaat te verenigen. De Iraakse politici hebben laten zien hoe verdeeld ze werkelijk zijn en dat de poging van Iran om een gemeenschappelijke Iraakse kandidaat te steunen, gedoemd was te mislukken. De huidige impasse herinnert aan 2017, toen Hadi al-Ameri zich verzette tegen de Libanees-Syrische beslissing om ISIS-militanten uit de gemeenschappelijke grenszone van Irak met Deir-Ezzour te verdrijven. Bij een andere gelegenheid verwierp al-Ameri de suggestie van Qassem Soleimani om zijn krachten te bundelen met die van premier Haidar al-Abadi voor de parlementsverkiezingen.

Vandaag wil al-Ameri opnieuw premier worden; hij verwierp Qusey al-Suheil in het geheim nadat hij hem aanvankelijk had gesteund, tekende het document tot goedkeuring van al-Suheil en steunt nu al-Idani.

De VS heeft zich voor het eerst sinds 2003 enigszins afzijdig gehouden van de politieke dynamiek om een premier te kiezen en is niet tussenbeide gekomen. Dit is een indicatie dat president Donald Trump niet erg betrokken is bij de gebeurtenissen in Libanon, Syrië en Irak. Hij lijkt zich bezig te houden met binnenlandse aangelegenheden en de Chinees-Russische economische dreiging. Trump is bezig met het opleggen van sancties aan zijn vijanden en bondgenoten, en lijkt zich geen zorgen te maken over Irak.

Irak is nu in handen van president Salih, die de demonstraties gebruikt als voorwendsel om zijn macht uit te breiden: hij zegt openlijk tegen het parlement “ik beslis of ik neem ontslag”. President Salih heeft de grondwet misbruikt terwijl hij zich achter de demonstranten verschool. Zijn aanbod om af te treden is een list om de steun van de demonstranten te vragen; hij wil het publiek laten zien dat hij tegen politieke partijen ingaat. Salih is zich ervan bewust dat de Iraakse bevolking zeer emotioneel is en achter hem zal gaan staan.

Het volk kan en zal elke politieke kandidaat voor de functie van premier afwijzen. Het is waarschijnlijk dat Adil Abdel Mahdi nog enige tijd als waarnemer zal blijven fungeren, misschien wel tot een nieuwe militaire figuur het overneemt. Irak stevent af op onbekend terrein en een onzekere toekomst in 2020.

Vertaald door Francis J.

Dit artikel is door vrijwilligers gratis in diverse talen vertaald zodat de lezers de inhoud zouden kunnen waarderen. Het artikel mag niet worden afgedekt door een betaalmuur. Ik wil mijn volgers en lezers bedanken voor het vertrouwen en de steun. Als je het apprecieert, voel je dan niet verveeld om desnnods met slechts 1 euro bij dragen en de site te helpen financieren. Je contributie, hoe klein ook, zal bijdragen aan de continuïteit ervan. Dank je wel.

Copyright © https://ejmagnier.com, 2019