Trump-Netanyahu-ren Ekialde Hurbileko politikek nola lagundu zuten Iran.
Elijah J. Magnier:@ejmalrai
Itzulita: Iñaki Pérez González
Israelgo sei segurtasun-indarrek atxilotutako nerabe palestinar batekin. Israelgo justizia militarreko sistemaren barruan 7.000 haur atxilotu, galdekatu, prozesatu eta/edo kartzelaratu dituztela kalkulatzen da.
Porrot egin duen atzerri-politikaren bidez, Estatu Batuetako gobernua Iranek zuzendutako “Erresistentziaren Ardatza”-ren sustatzaile handiena bihurtu da, nahi gabe. Hain zuzen Washingtonek, Israelekin batera, herrialdeak globalki bere nagusitasunaren aurka matxinatzera bultzatzen ditu. Israelek Hezbollah sortzen lagundu zuen 1982an Libano inbaditzean. Estatu Batuek Hashd al-Shaabi sortzen lagundu zuten 2014. urtean, Iraki ISIS garaitzen laguntzeari uko egin zionean. Israelek eta Estatu Batuek siriar erresistentzia-taldeak sortzea sustatu zuten, eta Bashar al-Assad presidentea “Erresistentziaren Ardatzarekin” bat egitera bultzatu zuten, Levanten porrot egin zuen huts egindako estatu bat sortzeko ahaleginetan ibili ostean. Eta Donald Trump presidenteak siriarrei okupatutako Golaneko Muinoak, Jerusalem eta Zisjordania Israeli eskaini zizkionean, ez zien aukerarik utzi palestinarrei baizik eta Iranekin bat egin eta “Erresistentziaren Ardatzari” bete-betean ekiteko. Hirugarren intifada al da bidean?
Estatu Batuetako administrazioan goi-mailako aditu asko egon arren, hainbat azterketa-zentro estrategikorekin eta think-tankekin batera, Washingtonek behin eta berriz erakutsi du Ekialde Ertaineko dinamika eta tokiko kultura gutxi ezagutzen dituela. Estatu Batuetako kanpo-politikaren eragin suntsitzailea herrialde eta talde asko batzen ari da Ekialde Ertainean, Iranen babespean, AEBen eta Israelen erabakien eta eragiketen aurka borrokatzeko.
Benjamin Netanyahu lehen ministroak askotan esan du bera zela Donald Trump presidentearen “zaindaria” nazioarteko legeak eta dagoeneko adostutako akordioak hausteko. Netanyahuk aholku hau eman zion Trumperi: zilegitasunik gabe errebokatzea Irango akordio nuklearra (JCPOA), Siriarrei okupatutako Golaneko Muinoak Israelek atxikitzea ahalbidetzea, Jerusalem “Israelgo hiriburu bakarra” dela onartzea, Qassem Soleimani Brigada Generala herailtzea eta, berrikiago, Israelen “mendearen lapurreta” onartzea (Zisjordaniaren anexioa).
Estatu Batuetan dagoen israeldar lobby boteretsuari atsegin emateko, judu amerika-israeldarren botoak irabaziz, Trump-ek nazioarteko lege guztiak hautsi ditu, Israeli berea ez zena eskainiz. Netanyahuren helburua nazio mailan kolokan dagoen bere irudia bultzatzea da: ustelkeria leporatu diote, eta kartzelari aurre egin beharko dio lehen ministro izateari uzten badio. Israelgo lehen ministroa ez da kezkatzen israeldarren segurtasunaz ezta Iran, Siria eta palestinarren erreakzioez, azken hauek gaur egun inoiz baino elkartuago baitaude etsai komunarekiko (Israel), baina elkarren artean batuta egotetik oraindik urrun.
Mahmoud Abbas presidentea estatubatuarrekin eta israeldarrekin lankidetzan aritzeko modu guztiak eteten ari da, batez ere CIArekin partekatutako segurtasun-arazo delikatuenetan. Abbasek uko egin zion Trump-ekin telefonoz hitz egiteari, Estatu Batuak jada ez baitira bakerako bazkidetzat hartzen. Urrats horrek, berandu bada ere, hirugarren intifada baterako bidea har lezake, Israelek Zisjordaniako palestinarren lurren konfiskazioa aurrera egingo duen eguna hurbilduz eta palestinar gehiago Gazara, Jordaniara edo Mendebaldera kanporatuz. Egun hau ez dago oso urrun, eta seguru asko uda honetan hasiko da. Zisjordaniako agintaritza palestinarrak agindu zuen edozein altxamendu zibil (palestinar) zapalduko zuela, baita israeldarrekin izandako lankidetza eten bada ere. Baina zenbat denboran euts diezaioke Abbas presidenteak herriak legez kanpoko ankerkeri israeldar eragiten dien erreakzio naturalari?
Palestinako Askapenerako Erakundeak (PAE) ere badaki Israelek indar-hizkuntza bakarrik ulertzen duela: ez du palestinarrei inolako estaturik emateko asmorik. Hain zuzen, Israelek ez zuen inoiz pentsatu palestinarrei lurrik uztea, eta Zisjordania eta Gazaren arteko zubi bat prestatzen ari zen Zisjordaniako biztanleak Gazara eramateko: bigarren Nakba bat. Ezbairik gabe, Israelek Zisjordania beretu nahi du, baina han bizi diren palestinarrak ere bota behar ditu.
Israelgo beste lurralde palestinarren konfiskazio bigunak Ekialde Ertainaren belaunaldi berri bat sortu nahi du, kristauak zein musulmanak, palestinarren itzulera-eskubideaz (UNSCaren 194. ebazpena) eta 1948an usurpatutako arbasoen lurraldeak berreskuratzeko eskubideaz kezkatu egin gabe. Palestinarrentzat garrantzitsua da historia bizirik mantentzea belaunaldi guztietako oroitzapenetan, milioika palestinar bizi baitira nortasunik gabeko errefuxiatu gisa Jordanian, Sirian, Libanon eta Ekialde Ertaineko beste leku batzuetan. Mendebaldea azkarra izan da errefuxiatu palestinarrei mendebaldeko pasaporteak emateko, belaunaldi berria Palestina eta haien itzultzeko eskubidea ahaztera bultzatzeko. Horrela laguntzen diote Trump eta Netanyahuk Iran buru duen “Erresistentziaren Ardatza” eta Estatu Batuetako hegemoniaren aurkako matxinada Ekialde Ertainean.
Palestinako lurraldeen konfiskazioari aurre egin behar izan ziotenean, israeldarrek beren argudioak hautsi zituzten inguruabarren arabera. Ben-Gurionek, Haganako aitak eta Israelgo lehen ministroak, nazio arabiarrek eraso ondoren lurra hartu zuela aldarrikatu zuen. Israelek bere indarra eraiki zuen lehen erakunde terroristaren laguntzarekin: Irgun (1937-1948), 1946an David Errege Hotelaren aurkako lehen “izu-ekintza” egin zuena 90 pertsona hiltzen, eta Deir Yassin 1948an sarraskitu zuena 107 arabiar palestinar hiltzen. Izan ere, Irgunen ekintza terroristak ondo kondenatuta eta dokumentatuta daude terrorismoaren aurkako azterketetan, “funtzionatzen duen terrorismo saritu” gisa, zeren (terrorismoak) estatu bat sortu baitzuen palestinarren hildako gorputzen eta haien ondorengoen lurraldeen gainean.
1947ko abenduan, Haganah Balad al-Sheikh-en (Tall Ghanan) sartu eta 600 zibil sarraskitu zituen. Erasotzaileen unitatearen aginduak ‘ahalik eta gizon heldu gehien hiltzea’ ziren, esan zuen Benny Morrisek, Negev-eko Ben-Gurion Unibertsitatean historiako irakasle israeldarrak. Gorpu gehienak etxean aurkitu zituzten. Lau hilabete geroago, Haganek eraso egin zion Deir Yasini, etxe arabiarrak suntsitu zituen eta 360 palestinar hil zituen, batez ere zaharrak, emakumeak eta haurrak. Ilan Pappe historialariak dokumentatu du Deir Yassin era horretan suntsitutako herri palestinarretako bat bakarrik izan zela.
Armada britainiarreko ofiziala eta tropak Rey David hoteletik kanpo, Jerusalén; Irgun, lurpeko talde sionistak bonbardatu zuen, 1946ko uztailean: “Terrorismo judutarra”, AssafSharon. The New York Review of Books.
Hilabete bat geroago, 1948ko urtarrilean, Haganahk eraso egin zion Abu Shusha herriari, 30 eta 70 palestinar hil baitzituen. Hiru hilabete geroago, maiatzean, Iskandaron 33 brigadak Tantourako herriari eraso egin zion, eta 90 pertsona hil zituen. Hobi komun batean lurperatu zituzten, gaur egun Haifako hegoaldean dagoen leku batean. Abu Shushako gainerako biztanleak bota egin zituzten. Maiatzean bertan, Giv’ati 51 batailoi israeldarrak Sawafir al Sharqiya eta Sawafir al Gharbiyya harrapatu zituen. Benny Morrisek idatzi du israeldarrek ordena bat zutela: “Etsaia herrietatik kanporatzea… fronte lerroa garbitzea… herriak konkistatzea, bizilagunengandik garbitzea –emakumeak eta haurrak ere kanporatu egin behar dira – hainbat preso hartu eta ahalik eta etxe gehien erretzea”.
Negev Brigadako unitateek Muharraqa eta Kaufakha suntsitu zituzten, Burayr-en hegoaldean, bertako biztanleak kanporatuz. Beit Tima, Burayr-en iparraldean, Negev Brigadako 7. Batailoiak eraso egin zion eta 20 arabiar hil zituen. Negev Brigadak Huj-i eraso egin zion, Burayretik zazpi kilometro hegoaldera, nahiz eta biztanleak lagunkoitzat hartu eta Haganako gizonak sare britainiarretik ezkutatu zituzten. Haganahk berak bota zituen biztanleak, atera eta gero etxeak putz egin zituen. Alde guztietan agindua zen “bizirik zeudenak hiltzea, kanporatzea eta etxe guztiak eraistea”.
Egun ere agindua bera dute; Israelgo garbiketa etnikoa ez da inoiz eten.Gerraren ondoren, 1953ko urrian, Ariel Sharonek Qibyahko herriari eraso egin zion eta etxe guztiak suntsitu zituen, biztanleak barruan ezkutatzen ziren bitartean, 56 eta 69 pertsona artean hilez. 1956an Israelek Qalqiliyari eraso zion 70 pertsona hiltzen. Urte bereko urrian, Israelek Kafar Qassemeko sarraskia egin zuen Toul Qarmen 49 palestinar hiltzen. Urte bereko azaroan, Khan Younesi eraso egin zioten Gazako hegoaldean, non 250 palestinar hil baitziren. Sei egun geroago, bigarren eraso-boladak 275 palestinar hil zituen. 1990ean, soldadu israeldarrek su egin zuten Jerusalemgo meskita handiaren barruan, 21 zibil hilez. 1994ko otsailean, Baruch Goldstein Abrahameko Santutegiaren (al-Haram al-Ebrahimi) zutabearen atzean ezkutatu zen, eta 29 hil zituen (9 zibil baino gehiago hil zituen Israelgo armadak, uste baitzuen juduak erasopean zeudela), eta 28 zauritu zituen, egunsentia baino lehen gurtzera zioaztenean. Goldstein Israelen ospatzen da orain, eta hilobia santutegia da orain erromesaldirako.
Israelek ekintza eta eraso guztien ondorioz, palestinarrak beren lurraldeak utzi eta alde egin dezaten konbentzitu nahi zituen. 1948an, 750.000 palestinarrek ihes egin zuten, israeldarrek akabatuko ote zituzten beldur, eta jazarleei mundu osotik Palestinara etorriko ziren juduak kokatzeko aukera eman zien, Palestinako etxeak lapurtuz eta Palestinar jabegoko lurren gainean etxe berriak eraikitzeko.
Palestinarren exodoa ez da hemen amaitzen: Trump presidenteak berea ez dena eman zion Israeli, eta munduko komunikabideak ez dira ausartzen egia idaztera, lanpostuak galtzeko beldur direlako edo mundu osoan ondo antolatutako eta itxuraz boteretsuak diren lobby israeldarrek gogor eraso egingo dietelako. Izan ere, Zisjordaniako palestinarrek armak alboratzea erabaki zutelako eta okupazio-indarren aurkako erresistentzia armatua utzi zutelako.Israeldarrek, Bigarren Mundu Gerran europarrek errukirik gabe jazarri eta erail zituztenek, antzeko krimenak antolatu zituzten palestinarren; zaharrak, emakumeak eta haurrak, aurka; ezer egiteko gaitasunik gabeko nazioarteko komunitatearen begi itsuen aurrean, antza.
Nazio Batuen dozenaka ebazpenek Israelgo ekintzak gaitzetsi zituzten Palestinan, baina alferrik. Hauek dira 57, 59, 101, 194, 237, 248, 265, 271, 317, 468, 469, 592, 605, 607, 608, 636, 641, 672, 673, 681, 694, 726, 799, 3414, 3516 ebazpenak, eta 1947 eta 2016 bitartean Palestinarekin zerikusia duten beste asko, guztiaekin Israelek ez ikusiarena egin du. Nazio Batuek honako hauek gaitzetsi zituzten: “Genevako Konbentzioa behin eta berriz haustea, Israelgo politika eta jardunbideak, okupatutako lurraldeetako zatiak atxikitzea, asentamenduak ezartzea eta kanpotarren transferentzia, arabiar etxeak suntsitu eta eraistea, arabiar jabetzak konfiskatu eta desjabetzea, deportazioa, kanporatzea, itzulera-eskubidea ukatzea, atxiloketa masiboak, atxiloketa administratiboak eta tratu txarrak.” Hala ere, Israelek oraindik Ekialde Ertaineko erakunde “demokratikoena” bezala azaltzen du bere burua munduari.
Israel ez da arduratzen Camp David edo Osloren akordioez. Osloko akordioa Israelen aldekoa zen, PAE armak eta borroka armatua uztera behartu baitzuen. Israelek Palestina osoa okupatu nahi du, Gazakoa izan ezik, han erresistentzia bat sortu baitzen eta palestinarrek borroka egitea erabaki baitzuten. Iran Palestinako auziari baldintzarik gabe laguntzera joan da. Funtzionario iraniarrek palestinarrei Teheranek Palestinako ahalegin guztiak babesten dituela esan zieten.
Palestinarrak, bereziki Hamak, azken urte hauetan Irakeko eta Siriako gerran eskua hartu dute. Hamaseko militante asko lehertu ziren Iraken, chiiten aurka borrokatuz, nahiz eta Iranek eta haren aliatuek entrenatu zituzten beren lurraldea askatzeko. Sirian, palestinar asko Siriako armadarekin borrokatu ziren, baina beste asko Al-Qaedaren eta ISIS “Estatu islamiarraren” aldean borrokatu ziren. Hamasek Siriako oposizioari lagundu zion eta Qatarrekin egon zen, Siria huts egindako estatu batean bihurtzeko proiektuaren finantzatzaile handienetako batekin.
Hala ere, “Ekialde Berria” erori eta Damaskoko gobernu zentralak bere aliatuekin batera irabazi zuenean, Israelek porrot egin zuen ISIS Siriako indar nagusi bihurtzeko helburuan. Palestinako buruzagitzak bere akatsak berrikusi zituen eta Palestinako iparrorratza Siriara eta Irakera desbideratzearen erantzuleak baztertzea erabaki zuen.
Iranek inoiz ez zien laguntza finantzarioari utzi bere lurraldea berreskuratzeko lan egiten duten talde palestinarrei, eta Palestinan arreta jarrita daukatenei, Iraken edo Sirian eduki beharrean. Iranek palestinarrei azaldu zien talde batzuk “alokairuko arma” ziren garaia amaitu dela eta Palestinako bide nagusira itzultzea ezin dela ahaztu edo alboratu. Palestinarrek denbora, dirua eta milaka gizon inbertitu zituzten Jordanian, Libanon eta Sirian barruko borroketan eta gerretan.
Gaur, Hamasek eta Gazan dauden talde palestinar gehienek beren areto militarra batu dute, Israelek beste konpromiso-egoera bat ezartzeko egindako edozein saiakeraren aurka elkarrekin borrokatzeko. Palestinako disuasioa Israeli gailentzen zaio: Tel Aviv bonbardatu egingo dute Gazari eraso egiten badiote edo bere bizilagunen biziraupena mehatxatzen badute. Izz ad-Din al-Qassam, Yahya A’yash eta Muhammad (Abu Khaled) al-Da’if okupazio-indarren aurka borrokatu ziren komandanteen espiritua berpiztu egin da.
Horren ondorioz, Israelek Palestinako alderik ahulenera jo du, Zisjordaniako PAEera, non presidenteak, Gazak ez bezala, ez baitu sinesten borroka armatua eta erresistentzia armatuaren presioak okupatutako lurraldea itzultzeko gai izango denik. Horregatik, Israelek ez du inolako arrazoirik aurkitzen PAEri inolako kontzesiorik eskaintzeko, eta palestinarrak beren etxeetatik ateratzera behartuko ditu, 1940ko hamarkadaz geroztik israeldarrek menderatzen duten praktika. Israelek 1967tik kontrolatzen ditu segurtasuna, ekonomia, eraikitzeko baimenak, elektrizitatea, ura eta den dena Zisjordanian. Kolonizazioa ez da inoiz amaitu, eta Israel ez da arduratzen nazioarteko erreakzioaz, mundu osoan komunikabideak menderatzen dituela esaten baitu.
Jomeini imanak eskatu zuen Ramadango hilabete santuko azken ostiralean “Youm al-Quds”, “Jerusalem eguna” ospatzea. Bere hitzetan “Palestina ez dela palestinarrena, ez arabiarrena, ez musulmanena, ez kristauena. Injustiziaren eta zapaltzaileen aurkako borroka hartzeko prest daudenetakoa da”.
Palestinarrentzat geratzen den modu bakarra amore ematea da, edo, beraientzat, Israeli Libanoak 2000. urtean irabazi zuena inposatzea: baldintzarik gabeko erretiroa (Israel Libanotik), 18 urteko erresistentzia armatua izan ondoren. Prezioa handia zen, baina uzta aberatsa eta estrategikoa. Gaur egun, palestinarrek Zisjordanian dituzten aukerak oso mugatuak dira: ez dago zentzurik nazioarteko komunitatearekin edo Nazio Batuekin konfiantza izateak, Israelek Zisjordania bereganatzeko eta palestinarrak kanporatzeko duen planaren bilakaera aldatzeko. Palestinarrek alde egin beharko dute, edo gelditu eta borrokatu. Hirugarren intifada bat ate joka ari da, eta Iranek lagunduko dio.
Copyright © https://ejmagnier.com 2020
You must be logged in to post a comment.