Amerika’s kans op terugkeer naar de Iraanse nucleaire deal vervaagt

Subscribe to get access

Read more of this content when you subscribe today.

Ondertussen gaat de Amerikaanse regering voorzichtig opnieuw de dialoog aan met het Midden-Oosten om het beleid en de beslissingen van president Joe Biden sinds zijn aantreden te corrigeren, aangezien zijn eerste benadering was om de VS te distantiëren van Saoedi-Arabië, dat hij als een “paria”-koninkrijk beschouwde. De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken bezocht de Saudische prins Mohammed in Salman om steun te zoeken bij de Arabische leiders, maar kreeg stevige en resolute standpunten te horen ten gunste van niet-uitsluiting, het omarmen van de Syrische en Palestijnse zaak, het versterken van de Arabische besluitvorming, het zoeken van toenadering tot Iran en het afstand nemen van normalisatie met Israël, dat zijn nut heeft verloren.

Het is essentieel om de veerkracht van Rusland in het Oekraïense conflict te erkennen, waar, tegenover vijftig landen die al hun economische en militaire capaciteiten bundelden (zonder de inzet van brigades), de Russische economie nagenoeg intact bleef, terwijl de westerse economieën eronder te lijden hadden. Deze veerkracht heeft het begin van het verval van de Amerikaanse hegemonie ingeluid, zonder dat er een ander land voor in de plaats is gekomen. In plaats daarvan proberen naties zichzelf te organiseren door prioriteit te geven aan handel, industrie, ontwikkeling van infrastructuur en lokale valuta, waardoor ze minder afhankelijk worden van het oorlogszuchtige beleid van de Verenigde Staten om regimes omver te werpen.

Deze factoren hebben Amerika ertoe gedwongen zijn relatie met Iran te heroverwegen. Iran wil weer toegang krijgen tot zijn bevroren tegoeden, die op ongeveer 180 miljard dollar worden geschat, en wil dat de sancties worden opgeheven om weer een sterke positie op de wereldmarkten te verwerven.  Na verschillende indirecte ontmoetingen met Iraanse functionarissen in Oman, kunnen de doelstellingen van de VS beperkt worden tot het vrijlaten van Amerikaanse gevangenen in ruil voor het vrijgeven van een deel van de bevroren tegoeden van Iran.

Het belang dat Iran heeft bij een engagement met de Verenigde Staten is uitsluitend gericht op handel en commercie, niet meer en niet minder. Iran wil terug naar de oorspronkelijke nucleaire overeenkomst, geen tijdelijk alternatief of minideal. In gesprekken tussen Oman en Qatar heeft Iran ermee ingestemd om de productie van verrijkt uranium met een zuiverheidsgraad van 3,67 procent te hervatten, terwijl de productie van de 60 procent verrijking die het heeft bereikt, wordt opgeschort, behalve voor specifieke behoeften op het gebied van radiologisch medisch onderzoek, energie, radiofarmacie, wetenschappelijk onderzoek, landbouw en diverse nucleaire industrieën. 

Bovendien heeft Iran een aanzienlijke hoeveelheid zwaar water verzameld, meer dan 20.000 ton (terwijl Iran volgens de nucleaire overeenkomst slechts 130 ton mag houden), en de Verenigde Staten hebben interesse getoond om dit te kopen, zoals is bevestigd door Behrouz Kamalvandi, de officiële woordvoerder van de Iraanse organisatie voor atoomenergie.

De recente ontdekking van lithiumafzettingen in Iran, met een geschatte 8,5 miljoen ton in de provincie Hamedan, ten westen van Teheran, positioneert Iran bovendien als de op één na grootste reserve ter wereld, na Chili (dat 9,2 miljoen ton heeft). Deze ontdekking betekent voor Iran een aantrekkelijke kans voor grote geïndustrialiseerde landen, waardoor de langetermijngevolgen van de westerse sancties effectief worden verzacht. Lithium, vaak het “witte goud” genoemd, is van immens belang voor de productie van batterijen, elektrische voertuigen (veelgevraagd in Europa), drones, computers, mobiele telefoons, zonnepanelen, energieopslag en de defensie-industrie. Als gevolg hiervan zijn de aanzienlijke lithiumvoorraden van Iran van vitaal belang voor belangrijke spelers zoals de Verenigde Staten, Rusland, China en Europa.

Wat betreft de discussies over de mogelijke terugkeer van Amerika naar de nucleaire overeenkomst, deze ontwikkeling speelt al een tijdje. De Verenigde Staten herhalen dat ze nog steeds willen voorkomen dat Iran kernwapens krijgt. Iran maakt zich echter zorgen over zijn worstelende economie en de noodzaak om zijn toegang tot de wereldmarkten uit te breiden, zelfs als dit betekent dat het sterke banden moet smeden buiten het westelijk halfrond (Azië, Afrika en Latijns-Amerika). Iran is afhankelijk van zijn export, die vorig jaar is toegenomen, naar landen in het Zuiden. Daarnaast heeft de Iraanse olieproductie 3 miljoen vaten per dag bereikt, waarvan de helft wordt geëxporteerd. Er zijn tekenen dat de Iraanse economie minder te lijden heeft onder de sancties dan de VS zouden willen.

Het is een uitdaging voor de Verenigde Staten en Israël om de herintrede van Iran in de internationale arena te accepteren, waar het land zijn economische positie kan heroveren, opnieuw kan integreren in de energiemarkten en Europese investeerders kan aantrekken die haastig zijn vertrokken vanwege de Amerikaanse sancties. Iran is erin geslaagd om een afschrikkingsvergelijking op te bouwen terwijl het verlammende sancties te verduren kreeg, en het heeft robuuste invloedssferen en allianties gecultiveerd die het Amerikaanse beleid uitdagen en Israël bedreigen. De tegenstanders van Iran vrezen de groeiende invloed van Iran, die alleen maar zal toenemen als Iran zich volledig herstelt, als de bevroren tegoeden van Iran worden vrijgegeven en als Iran terugkeert op de internationale markt. Vanuit het perspectief van Washington en Tel Aviv lijkt een terugkeer naar de nucleaire overeenkomst en naleving van de voorwaarden ervan daarom ongeloofwaardig.

Als de Verenigde Staten serieuze betrokkenheid blijven ontlopen, zoals ze sinds 2018 doen, en zich niet houden aan een overeenkomst die door grootmachten (de Verenigde Staten, Frankrijk, Groot-Brittannië, Duitsland, Rusland en China) is ondertekend, zal dat niet in hun voordeel zijn. Het verval van het Amerikaanse imperium, de natuurlijke rijkdommen van Iran, waaronder edele metalen, energie en exporteerbare producten, zullen Iran verder van het Westen af doen drijven. Deze erosie van de Westerse invloed zal uiteindelijk de effectiviteit van sancties op de lange termijn ondermijnen. Het is daarom in het belang van Amerika om terug te keren naar de onderhandelingstafel nu het nog een positie van invloed heeft, hoe verkleind die ook is. Anders zal de deur naar mogelijkheden aan Iraanse zijde snel gesloten of zinloos worden.