Geschreven door – Elijah J. Magnier:
Vertaald door – Francis J.
In de nasleep van de door Ankara bemiddelde “graanexportovereenkomst” tussen Moskou en Kiev zijn de spanningen geëscaleerd nu Rusland volgens berichten aanvallen heeft gelanceerd op Oekraïense havens, waardoor graantransporten via de Zwarte Zee in gevaar komen. De Zwarte Zee, ooit een rustige zeeroute, is veranderd in een door oorlog verscheurd strijdtoneel, een afspiegeling van het escalerende conflict op het land. Te midden van deze beroering heeft Rusland Westerse sancties aangehaald als een obstakel voor de uitvoering van de overeenkomst, waarbij het stelt dat het onvermogen van het Westen om de betaling van geëxporteerd graan en kunstmest te regelen heeft geleid tot de beëindiging van de overeenkomst.
Terwijl Rusland volhoudt dat het de overeenkomst heeft nageleefd, waardoor Oekraïne op lucratieve wijze graan kon exporteren en aanzienlijke inkomsten kon verwerven, worden de westerse mogendheden, met name de Verenigde Staten, ervan beschuldigd sancties tegen de Russische centrale bank te handhaven, waardoor de situatie verder verslechtert. Dit werpt een raadselachtige vraag op: waarom staat het Westen erop om alleen Oekraïens graan te exporteren, terwijl het de voorwaarden van de overeenkomst met Rusland aan zijn laars lapt en tientallen landen de toegang tot hun bevoorrading ontzegt?
Westers-Oekraïense samenwerking werd onder de loep genomen om alternatieve exportkanalen te vinden, waaronder Kroatische havens en routes over land via Polen en Roemenië. Door de te hoge kosten zijn ze echter aangewezen op de Zwarte Zee-routes. Deze verschuiving heeft geleid tot bezorgdheid over de veiligheid op zee, waardoor de tarieven voor scheepsverzekeringen en mogelijk ook de graanprijzen kunnen stijgen.
Desondanks lijkt Washington een andere weg te zijn ingeslagen met het ‘Black Sea Initiative Agreement’, waarbij de VS manieren onderzoekt om Oekraïens graan te exporteren die afwijken van de door de VN gesponsorde overeenkomst. Een jaar na de inwerkingtreding van de graanovereenkomst heeft Rusland gezworen verdere afwijkingen niet te tolereren en is het vastbesloten zich te verzetten tegen misleiding.
Oekraïne heeft ongeveer 33 miljoen ton graan geëxporteerd, waaronder 9 miljoen ton tarwe. China, Turkije, Spanje en verschillende Europese landen profiteren het meest van deze export. Afrika importeerde slechts 4 miljoen ton Oekraïens graan: 1,6 miljoen ton ging naar Egypte en de rest naar landen met minder economische capaciteit. De export heeft een indrukwekkende 9 tot 10 miljard dollar opgeleverd, cruciaal voor de financiële verplichtingen van Oekraïne in oorlogstijd.
Voor Oekraïne is de financiële instroom van de graanexport cruciaal om zijn oorlogsinspanningen te ondersteunen. Het stopzetten van de graanexport zou de …
Subscribe to get access
Read more of this content when you subscribe today.
Oekraïense publieke opinie tegen het politieke leiderschap kunnen keren, vooral onder boeren en transportbedrijven, en zo de westerse oorlogsinspanning tegen Rusland kunnen ondermijnen. Daarom is de VS erop gebrand om de Oekraïense graanexport internationaal te steunen en agressieve anti-Russische media-aandacht te geven, omdat deze fondsen indirect de financiële last verlichten voor Westerse landen waarvan de leiders nog steeds willen dat de oorlog doorgaat. Daarnaast zou het stoppen van de Oekraïense graanstroom ongetwijfeld paniek zaaien onder Europese importeurs. Het zou deze Europese landen kunnen dwingen om zich tot Rusland te wenden, ‘s werelds belangrijkste exporteur van graan en kunstmest, als alternatief. De Europese leiders zouden in eigen land alleen kunnen overleven met minder graan beschikbaar voor hun bevolking als ze een pro-Amerikaans beleid zouden voeren dat verenigbaar is met de belangen van de Europese bevolking.
Rusland is zich op zijn beurt bewust van de strategische implicaties van het veiligstellen van de binnenlandse landbouwexport en het bieden van garanties aan zijn boerengemeenschap, terwijl het tegelijkertijd de stabiliteit binnen zijn grenzen handhaaft. Bovendien is president Vladimir Poetin bereid om de economische aspiraties van Oekraïne te steunen door graanexport en het innen van inkomsten toe te staan in ruil voor wederzijdse concessies, zoals het gebruik door Rusland van het Swift-betalingssysteem om de betaling van het uitgevoerde graan te vereffenen.
De onwil van het Westen om zijn beloften aan Rusland na te komen, doet echter vragen rijzen over de haalbaarheid van de uitvoering van de overeenkomst. Ondanks de inspanningen van de VN heeft deze terughoudendheid geleid tot speculaties over westerse bedoelingen, mogelijk gericht op het uitoefenen van binnenlandse druk op Poetin en misschien het aanwakkeren van binnenlandse onrust.
Het westerse voorwendsel van ‘voedselzekerheid’ moet overtuigender worden in het licht van Poetins belofte om minder welvarende landen te steunen met graan- en kunstmestvoorraden en om gereduceerde prijzen aan te bieden aan degenen die het nodig hebben.
Rusland, dat goed is voor maar liefst 20% van de wereldexport van graan, heeft de productie dit jaar met meer dan 23% verhoogd tot 55 miljoen ton, waardoor het land beter in staat is om aan de marktvraag te voldoen. Tijdens de bijeenkomst in Sint-Petersburg deze maand vertelde Poetin de Afrikaanse leiders dat hij bereid was om 23 miljard dollar van hun schuld kwijt te schelden en de armste landen gratis graan en kunstmest te geven. Het Russische aanbod lokte een scherpe reactie uit Brussel uit, waar Joseph Borrell Afrikaanse en Europese landen waarschuwde niet te afhankelijk te worden van Rusland voor het “goedkope graan” op verzoek. Hoewel Borrell beweerde dat het Russische graan niet onderworpen was aan westerse sancties, weigerde hij commentaar te geven op het feit dat een van de belangrijkste eisen van Moskou de heraansluiting is van de Russische Landbouwbank op het internationale betalingssysteem SWIFT, dat de EU in juni 2022 heeft afgesloten.
Hoewel de recente bewering van Oekraïne dat Rusland 40.000 ton Oekraïens graan heeft vernietigd door havens te bombarderen de aandacht heeft getrokken, kan dit deel uitmaken van een mediacampagne om Rusland te marginaliseren en een scheve graanexportdeal veilig te stellen. De vastberadenheid van president Poetin blijft onwankelbaar ondanks de druk van de Turkse president Recep Tayyip Erdogan, die het belang van de rol van Rusland in de graanexportdeal heeft benadrukt en de noodzaak voor alle partijen om de graandeal in al zijn onderdelen te respecteren.
Erdogans diplomatieke uitdaging om invloed uit te oefenen op Poetin illustreert de bredere complexiteit die speelt. De gevolgen van de onwil van Amerika om zich aan de voorwaarden van de Rusland-deal te houden, maken het verhaal nog intrigerender en roepen vragen op over de motieven van Washington. De mogelijkheid om Rusland de schuld te geven van wereldwijde voedseltekorten om de graanverkoop te exploiteren is een strategische manoeuvre om Moskou in een hoek te drijven en gebruik te maken van de geopolitieke positie van Turkije. Washington hoopt dat de Turkse president erin zal slagen zijn Russische bondgenoot klem te zetten omdat Ankara de toegang tot de Zwarte Zee controleert. Poetin heeft zijn Turkse bondgenoot nodig, een lid van de NAVO, en een belangrijke economische partner voor Moskou.
President Poetin zou echter een oplossing kunnen voorstellen waarbij graan uit Rusland en Oekraïne wordt opgehaald in Turkije als verzamel- en leveringspunt, waardoor een deel van de zorgen wordt weggenomen. Turkije zou de prijs namens beide landen innen en het geld aan elke partij herverdelen. Zo’n plan is alleen haalbaar als de VS serieus meent dat alle landen in nood hun deel van het graan en de kunstmest van beide exporterende landen moeten krijgen. Zoals secretaris-generaal Antonio Guterres van de Verenigde Naties treffend zegt: “Het probleem is niet het beschikbare voedsel, maar de toegang ertoe.
Uiteindelijk benadrukt de situatie de complexe politieke, commerciële en mediamanipulatiemix die de graanprijzen en wereldmarkten beïnvloedt. Nu armere landen naar Moskou toe groeien terwijl het Westen afstand neemt, valt nog te bezien hoe effectief het is om Rusland te isoleren door middel van graandisputen. Als de omstandigheden het toelaten, zouden China en Turkije zich op Russisch graan kunnen wenden, waardoor het geopolitieke web nog ingewikkelder wordt en het doel van het Westen om de Russische economie te verzwakken en de Russen tegen hun president op te zetten, wordt doorkruist. Te midden van deze uitdagingen zal het Kremlin voet bij stuk houden en niet toegeven aan unilaterale overeenkomsten die geen rekening houden met zijn zorgen.
You must be logged in to post a comment.