Wil Iran solide vertrouwenwekkende bruggen bouwen in het Midden-Oosten?

Geschreven door – Elijah J. Magnier:

Vertaald door – Francis J.

Gedurende de 42 jaar van de Koude Oorlog tussen Iran en de Verenigde Staten van Amerika, waren de Iraanse relaties met landen in het Midden-Oosten onregelmatig. Er werden Iraans-Saudische gesprekken gevoerd in Bagdad en Amman zonder de gewenste ontspanning te bereiken. Ondanks de schijnbare de-escalatie tussen Iran en Saoedi-Arabië en in afwachting van garanties van Teheran om hun wantrouwen weg te nemen, hebben de landen van het Midden-Oosten besloten een harde houding aan te nemen tegenover de bondgenoten van Iran. Saoedi-Arabië heeft afstand genomen van Syrië, de oorlog verklaard aan de Libanese Hezbollah en de Houthi’s in Jemen. Het lijdt geen twijfel dat het voor Iran – dat al vier decennia wordt belegerd – niet gemakkelijk zal zijn om snel vertrouwen te kweken bij de Golflanden, en vice versa. Teheran meent dat het door de VS en zijn bondgenoten in het Midden-Oosten wordt bedreigd en dat de Iraanse nationale veiligheid ernstig in gevaar is. Tezelfdertijd beklagen de landen van het Midden-Oosten zich erover dat Iran zijn partners bewapent, waardoor het een grotere invloed krijgt in vele landen van de regio. Ook de Iraanse raketten- en nucleaire programma’s zijn een ernstige bron van zorg. Het resultaat ligt voor de hand: de toenadering verloopt traag en het is niet realistisch te verwachten dat het snel tot op een niveau van vertrouwen zal geraken.

Toen Ibrahim Raisi tot president van Iran werd verkozen, gaf hij voorrang aan het herstel van de betrekkingen van het land met de Arabische buurlanden, ondanks het feit dat er al meer dan zes jaar geen diplomatieke banden meer zijn tussen Teheran en Riyad. Raisi’s prioriteit vereist echter dat nieuwe elementen worden ingebracht in de betrekkingen tussen Iran en de Arabische landen, die vandaag nog steeds wankel zijn. Wat zich afspeelt tussen Iran en zijn Arabische buren is verre van een louter soennitisch-sjiitische wedijver of gebaseerd op ideologische verschillen. Het is een kwestie van geaccumuleerde diepgaande divergentie en de verschillende geopolitieke doelstellingen en relaties die verband houden met de VS.