Geschreven door – Elijah J. Magnier:
Vertaald door – Francis J.
In de nasleep van de Wagner Rebellie lopen de meningen uiteen over de vraag of de Russische president Vladimir Poetin in eigen land verzwakt is of dat hij de dreiging heeft omgezet in een overwinning. Waarnemers binnen de Amerikaanse regering beweren dat de populariteit en het leiderschap van Poetin een klap hebben gekregen en noemen de opstand onder leiding van de leider van Wagner, Jevgeni Prigozjin, als bewijs van het interne gebrek aan cohesie van Rusland in de oorlog tegen Oekraïne. Deze beweringen hebben speculaties aangewakkerd en geleid tot een nader bestuderen van de uitkomst van de militaire opstand en de invloed ervan op het aanzien van Poetin. Eén vraag blijft echter overeind: Ontkomt Prigozhin aan gerechtigheid, zelfs als hij ongedeerd naar Wit-Rusland mag vertrekken?
Op 24 juni lanceerde Prigozhin een actie waarvan de precieze doelen onduidelijk blijven. In tegenstelling tot een staatsgreep om de regering omver te werpen of de macht te grijpen, wilde Prigozjin minister van Defensie Sergej Shoigu en hoge militaire leiders ter verantwoording roepen. Slechts een fractie van de 25.000 strijders die verbonden zijn aan de Wagner-groep sloot zich aan bij Prigozhin in deze halfslachtige poging tot opstand, waarbij een groot aantal van zijn strijders bij hem wel present waren in de stad Rostov, maar nog niet op de hoogte van de details van zijn plan. Sommige van Prigozhin’s naaste medewerkers waren wel op de hoogte van zijn bedoelingen, maar de Russische inlichtingendienst had waarschijnlijk voorkennis van de plannen van de leider van Wagner. Dit komt omdat de Wagner-organisatie bestaat uit gepensioneerde hoge officieren van het Russische leger en de veiligheidsdiensten die banden onderhouden met hun voormalige bazen en officieren. Het is niet verrassend dat andere controlerende buitenlandse inlichtingendiensten echo’s opvingen van Prigozhin’s bedoelingen, omdat de communicatie door veel westerse agentschappen die betrokken zijn bij de oorlog in Oekraïne, zwaar in de gaten wordt gehouden.
Subscribe to get access
Read more of this content when you subscribe today.
Bij zijn aankomst in de stad Rostov werd Prigozjin opgewacht door het Russische plaatsvervangende hoofd van de inlichtingendienst en de Russische plaatsvervangende minister van Defensie, die zijn acties bekritiseerden. Ze deden zijn poging af als het leiden van een groep gepensioneerden zonder echte doelen. Hoewel de Wagner-organisatie een militaire overwinning had behaald in de Oekraïense stad Bakhmut, waardoor haar populariteit onder de Russische bevolking was gestegen, zou het uitschakelen van haar leider het risico met zich meebrengen van een wijdverspreide reactie tegen het Kremlin, waardoor de aandacht zou worden afgeleid van de oorlog in Oekraïne en president Poetin mogelijk verzwakt zou worden. Prigozhin berekende dat hij dit sentiment in zijn voordeel kon gebruiken en dacht ten onrechte dat hij weg kon komen met zijn daad van rebellie.
Het Russische leiderschap erkende de fout van het steunen van een figuur als Prigozjin, die steeds oncontroleerbaarder en dominanter in de media was geworden, en probeerde zijn rol te verkleinen en een einde te maken aan het huidige leiderschap van Wagner. Het Kremlin had Prigozhin de bevoegdheid gegeven om gevangenen vrij te krijgen en ontving een aanzienlijke financiële compensatie van het Ministerie van Defensie, in totaal meer dan één miljard honderd miljoen dollar in één jaar, voor zijn deelname aan de Oekraïense oorlog. Als gevolg daarvan werd Prigozhin gevraagd zich terug te trekken uit de Oekraïense frontlinies en besloot het Russische Ministerie van Defensie het contract met hem op 1 juli te beëindigen. Deze beslissing was de aanleiding voor Prigozhin’s rebellie, omdat hij dacht dat het niet de goedkeuring van Poetin had gekregen.
In een slimme zet, vergelijkbaar met die van een bekwame schaker, deelde president Poetin zijn zorgen over de zet van Wagner met zijn Wit-Russische collega, Alexander Loekasjenko. Poetin ging niet persoonlijk in discussie met Prigozjin, maar stemde ermee in om Loekasjenko de ruimte te geven om met de situatie om te gaan. Poetin bracht zijn intentie over om het konvooi op weg naar Moskou te vernietigen en de opstand in Rostov neer te slaan, waarbij hij de nadruk legde op de mogelijke verliezen onder strijders die eerder het land hadden gediend. Loekasjenko kreeg vervolgens toestemming om met Prigozjin te communiceren en hem ballingschap aan te bieden in de Wit-Russische hoofdstad Minsk, samen met alle betrokkenen bij de poging tot opstand. De aanklacht van verraad werd ingetrokken, maar de aanklacht van het opzettelijk doden van Russische officieren door hun toestellen neer te schieten bleef overeind.
Deze strategische zet stelde president Poetin in staat om bloedvergieten te voorkomen en de zeer populaire Prigozhin te sparen, waardoor een mogelijke terugslag werd vermeden. Gezien het gebrek aan bloedvergieten en de eerdere successen van de groep op het slagveld, beëindigde Poetin in feite de rol van Wagner en het Russische publiek accepteerde deze resolutie zonder noemenswaardige bezwaren.
Maar de vraag blijft: Zal Prigozhin wegkomen met wat hij heeft gedaan?
President Poetin staat er niet om bekend dat hij degenen die hem verraden vergeeft, hoewel hij eerder heeft laten zien dat hij de bevoegdheid heeft om dat naar eigen goeddunken te kunnen doen. Terwijl aan alle rebellen en hun leider garanties zijn gegeven met betrekking tot de opstand, is aan degenen die weigerden mee te doen de mogelijkheid geboden om met nieuwe contracten te blijven werken met het Ministerie van Defensie. Er moet echter worden opgemerkt dat Prigozhin verantwoordelijk was voor de dood van meer dan 12 Russen tijdens de opstand, waaronder degenen aan boord van een Russisch vliegtuig en een helikopter die hij neerhaalde. Deze daad kan voor de families van de slachtoffers voldoende reden zijn om een klacht in te dienen bij justitie om verantwoording te vragen voor het doden van Russische officieren.
Poetin heeft ervoor gekozen om de opstand zelf te vergeven, zonder de vrijstelling voor het ombrengen van Russische burgers te noemen. Deze beslissing kan Prigozhin zijn geloofwaardigheid kosten als de nabestaanden gerechtigheid eisen voor hun verloren geliefden en mogelijk beslag leggen op zijn aanzienlijke vermogen, dat meer dan twee miljard dollar bedraagt. In zo’n scenario zou Rusland de uitlevering van Prigozhin uit Minsk kunnen eisen om terecht te staan. Het is echter aan Moskou om te beslissen of verdere actie tegen de Wagner-leider nodig is.
Om toekomstige opstanden tegen het Kremlin te ontmoedigen, begrijpt Poetin de noodzaak om Prigozhin een harde les te leren. De timing van de opstand kwam de Russische president inderdaad ongelegen, gezien het groeiende aantal tegenstanders van Rusland en van Poetin zelf. Toch heeft hij deze dreiging vakkundig omgezet in een kans en is hij erin geslaagd om de overdosis macht die het Kremlin Wagner eerder had gegeven, te corrigeren. Het vermeende falen en de zwakte die door de critici van Poetin worden benadrukt, lijken dus ernstig in twijfel te kunnen worden getrokken gezien de uitkomst van de situatie.
Samenvattend: hoewel de opstand van Wagner in eerste instantie een uitdaging vormde voor de militaire top, waarvan Poetin de absolute commandant is, heeft hij de situatie vakkundig weten te beheersen via diplomatieke kanalen en strategische manoeuvres. Door bloedvergieten te vermijden en te zorgen voor een soepele oplossing, slaagde Poetin erin de dreiging in te dammen en de controle over het land en zijn binnenlandse populariteit te behouden.
Het uiteindelijke lot van Prigozhin en de langetermijngevolgen van de opstand blijven echter onzeker, omdat de grieven van de families van de slachtoffers kunnen leiden tot verdere juridische stappen. Het vermogen van Poetin om een potentieel schadelijke situatie om te zetten in een gecontroleerde overwinning laat echter zien dat hij in staat is om interne uitdagingen te beheersen en zijn greep op de macht te behouden.
You must be logged in to post a comment.